به گزارش ردکارپت فیلم: سجاد آقابابایی (نویسنده و کارگردان) با بیان این مطلب که اعتقاد دارد تئاتر مشارکتی برای کودک آموزش مناسب‌تری را به‌همراه دارد، درباره‌ی فعالیتهای گروه تئاتر «نارنجی» در زمینه‌ی تئاتر محیطی کودک، گفت: یکی از دغدغه‌های همیشگی من این بود که از تئاتر برای کودک به‌نوعی استفاده کنم که خود کودک هم در پروسه‌ی اجرا و هم آموزش مشارکت داشته باشد.
نمایش «آزمایشگاه جنگلی پروفسور پو آرت» به کارگردانی سجاد آقابابائی مدتی است در محوطه‌ی فرهنگسراس نیاوران اجرا می‌شود. اجرای این نمایش که محصول مشترک گروه تئاتر نارنجی و موسسه آکومان است، ۱۲ ساعت از زندگی کودک و خانواده را شامل می‌شود. در این مدت کودک به‌همراه خانواده‌اش در طبیعت به کاوش می‌پردازد. شروع این اجرا از خانه‌ی کودک و خانواده‌اش شروع می‌شود و دو بخش اصلی دارد: در بخش اول خانواده و کودک در کنار هم برای روز اجرا ناهار درست می‌کنند و از این پروسه فیلمبرداری می‌شود. ساعت ۱۱ صبح بخش دوم و اصلی این اجرا در فرهنگسرای نیاوران آغاز می‌شود و خانواده و کودک در کنار هم به کاوش و مکاشفه می‌پردازند. درنهایت کودک تجربه‌ی زیسته‌ی خود در زمان اجرا را می‌نویسد و نمایش در خانه‌ی کودک تمام می‌شود. درواقع در پروسه‌ای هشت‌ساعته از صبح تا غروب، در قالب فضای نمایشی بچه‌ها و خانواده باهم درگیر یک کار مشارکتی می‌شوند. این نمایش برای کودکان ۵ تا ۱۲ سال مناسب است.
سجاد آقابابایی؛ نویسنده و کارگردان نمایش با بیان این مطلب که اعتقاد دارد تئاتر مشارکتی برای کودک آموزش مناسب‌تری را به‌همراه دارد، درباره‌ی فعالیتهای گروه تئاتر «نارنجی» در زمینه‌ی تئاتر محیطی کودک، گفت: یکی از دغدغه‌های همیشگی من این بود که از تئاتر برای کودک به‌نوعی استفاده کنم که خود کودک هم در پروسه‌ی اجرا و هم آموزش مشارکت داشته باشد. پیش از اینکه تصمیم بگیرم نمایشی را اجرا کنم، ابتدا نیازسنجی می‌کنم تا با مسائل روز و نیازهای کودک آشنا شوم و بر همان اساس نمایشم را آماده کنم. همواره معیار اصلی من مشارکت است، یعنی درواقع تماشاگر باید پیش‌برنده‌ی اجرا باشد و کار حول محور شخصیت انجام شود. اولین کاری که گروه تئاتر «نارنجی» کاملاً به‌صورت مشارکتی اجرا کرد، «انگیری منگیری» بود که سال ۱۳۹۶ روی صحنه رفت. در این نمایش مخاطبان آزادانه روی صحنه می‌آمدند. سعی کرده بودیم با مشارکت تماشاگر بر روی صحنه بازی‌هایی را معرفی کنیم که باعث خلاقیت ذهن کودک می‌شوند. درواقع می‌خواستیم در این عصر تکنولوژی و ارتباطات فضاهای مجازی کودک را ترغیب کنیم به سمت بازی‌های قدیمی برود؛ همان بازی‌هایی که هم بدن و هم ذهن را درگیر می‌کردند. گام بعدی ما اجرای نمایش «سیرک ما کو؟» بود؛ این نمایش داستان سارا؛ دختر رئیس سیرک و دلقک را روایت می‌کند. به‌خاطر بازیگوشی دلقک سارا و او و درنتیجه همه‌ی بچه‌ها در جنگل گم شده‌اند و همگی باید در جنگل پیش روند و مسیرشان را پیدا کنند. این نمایش یک اجرای محیطی کودک بود.
وی در ادامه افزود: «سیرک ما کو» اولین همکاری گروه تئاتر «نارنجی» و فرهنگسرای نیاوران بود که این همکاری تا امروز ادامه یافته است. سال گذشته نمایش «یوکایدی در جستجوی گنج» را در باغ فرهنگسرای نیاوران اجرا کردیم. این نمایش هم یک کار مشارکتی بود اما در ساختار نوشتاری نمایشنامه و اجرای اثر تفاوت‌هایی ایجاد کرده بودم و شخصیت یوکایدی را به‌عنوان محافظ طبیعت و محیط‌زیست معرفی کردیم. بسیاری از ایده‌های اجرایی نمایش‌هایمان برگرفته از نکاتی است که سازمان دانش‌آموزی یا پیش‌آهنگی سابق در مدارس به کودکان آموزش می‌دادند؛ نکاتی همچون آموزش مهارت‌های جهت‌یابی، امداد و نجات، گره‌های کاربردی، از روی پل رد شدن و… خوشبختانه فرهنگسرای نیاوران همکاری خوبی با ما داشته است و فضای باز مجموعه را در اختیار ما قرار داده است. این فضا پایگاه اصلی ما است و بر اساس مختصات همین مکان است که اجراهای گروه شکل می‌گیرند.
کارگردان «آزمایشگاه جنگلی پروفسور پو آرت» درباره‌ی اثر جدید گروه گفت: یکی از تفاوت‌های بنیادین این نمایش نسبت به آثار قبلی این است که خانواده صرفا تماشاگر نیست و باید در پروسه‌ی اجرا همکاری کند. دلیل ما هم این بود که خصوصا در شهر تهران والدین درگیر مسائل کاری هستند و کمتر با فرزندانشان ارتباط دارند، شرایطی را فراهم کنیم تا در پروسه‌ی زمانی طولانی بچه کاملا در فضای طبیعت و کنار خانواده درگیر اجرا شود. تمام بخش‌های متفاوت این نمایش توسط بچه و خانواده در کنار هم پیش می‌رود. در این نمایش شخصیتی داریم به نام پروفسور پو آرت که با چند شخصیت دیگر؛ یک طبیعت‌گرد، یک پرنده‌نگر، یک روانشناس و دو هنرمند حوزه‌ی تجسمی نمایش را پیش می‌برد. نکته‌ی مهم این است که هیچ‌کدام از شخصیت‌های نمایش بازیگر نیستند بلکه متخصص حوزه‌ی خودشان در بخش کودک هستند. بچه‌ها در بخش اول نمایش و در قالب اینکه بچه‌ها به پروفسور در آزمایشگاه کمک می‌کنند، آموزش می‌بینند. سپس بچه‌ها کمی استراحت می‌کنند و در بخش دوم اجرا، شروع می‌کنند به ساخت نمایش. جالب اینجاست در یکی از اجراها کودکی ۱۲ساله دوست داشت کارگردان شود و کارگردانی نمایش را برعهده گرفت. بچه‌ها با استفاده از نقاشی، دکور را درست می‌کنند، با یک‌سری دورریزها، عروسک می‌سازند، بعد نمایشی را در لحظه خلق کردند. در تمام این پروسه ما از خانواده‌ها کمک می‌گیریم و آن‌ها کاملا در اجرا دخیل هستند. معمولا در هر اجرا بین ۱۵ الی ۲۰ خانواده حضور دارند. البته اجراهای ما هم آخر هفته برگزار می‌شود تا خانواده‌ها با مشکل مواجه نشوند. ساعت اجرا هم از ۱۱ صبح تا حدود ۷ الی ۸ شب است. درواقع تاکید این پروژه ۱۲ ساعت هنر به‌مثابه‌ی زندگی خانوادگی است.
کارگردان «سیرک ما کو؟» با بیان این مطلب که مجموعه آکومان در این پروژه مشارکت داشته است، درباره‌ی پروسه‌ی این همکاری گفت: «آکومان» مجموعه‌ای آموزشی است که در حوزه‌ی طبیعت‌گردی و نمایش خلاق برای کودکان کار می‌کنند. من پیشنهاد کردم که چون در یک فضا کار می‌کردیم، مشارکتی نمایش آماده کنیم. «آزمایشگاه جنگلی پروفسور پو آرت» اولین همکاری ما است که احتمالا در پروژه‌های آینده هم ادامه داشته باشد. در اجراهای قبلی ما از بازیگرانی استفاده می‌کردیم که برخی شیوه‌های کار با کودک را آموخته بودند اما در این اجرا تمام بازیگران درواقع هنرمندانی هستند که با کودک کار می‌کنند و به همین جهت ارتباط کودک با نمایش بسیار بهتر شده است. هیچ کودکی خسته نشده است و برخی از بچه‌ها که ابتدا خجالت می‌کشیدند، توانستند با گروه وفق پیدا کنند و وارد اجرا شوند.
وی در ادامه افزود: ما فرمی آماده کرده‌ایم که شامل ۱۰ سوال است و مخاطبانی که قصد دارند در نمایش شرکت کنند، این فرم را پر می‌کنند تا ما درباره‌ی بچه‌ها اطلاعاتی داشته باشیم. در کنار این، من با پدر و مادرها گفت‌وگو می‌کنم تا با مسائل هر کدام از بچه‌ها آشنا شوم و در بخش‌های نمایش و خصوصا در بخش مربوط به روانشناس، بازی‌های گروهی و انفرادی طراحی کنیم و با هر بچه با توجه به خصائل خودش بازی می‌کنیم. برای همین ممکن است به‌صورت غیرمستقیم به یک بچه توجه بیشتری کنیم و همچنین روانشناس به خانواده‌ی بچه هم نکاتی را درباره‌ی بچه آموزش می‌دهد. البته حواسمان هست که بچه متوجه نشود که روانشناس در کنار اوست و همه‌چیز را به‌صورت بازی و سرگرمی ببیند. درواقع همه‌چیز در لحظه اتفاق می‌افتد. پایان پروژه این‌گونه است که هم اجراگران، هم بچه‌ها و هم خانواده‌ها شب که به خانه رسیدند، تجربیاتشان؛ اتفاق‌ها، تجربیات، نکاط منفی و مثبت را می‌نویسند و به دست ما می‌رسانند. قرار است تمام این تجربیات در قالب کتابی منتشر شود. البته همین بازخوردها باعث شدند شیوه‌ی اجراها همواره تغییر کند. نکات منفی و مثبت را لحاظ کردیم. به‌عنوان‌مثال در دو اجرای اول کار با سفال و گِل را در برنامه‌ها گنجانده بودیم اما آن اتفاقی که می‌خواستیم نیفتاد و به همین دلیل این برنامه را با چیز دیگری جایگزین کردیم.
این نویسنده و کارگردان تئاتر در پایان از اجرای بعدی گروه تئاتر «نارنجی» خبر داد: نمایشی را آماده‌ی اجرا کرده‌ایم که «نجات حیوانات» نام دارد. متن را برای اجرا در تالار هنر ارائه داده‌ایم که تایید شده است و در انتظار بازبینی هستیم. این نمایش هم کاملا با مسئله‌ی حفظ محیط‌زیست و زندگی حیوانات ارتباط دارد. داستان از این قرار است که انسان‌ها جنگل‌ها را خراب می‌کنند. حیوانات که درمی‌یابند دارند از بین می‌روند، تصمیم می‌گیرند با انسان‌ها مذاکره کنند. این مذاکرات و گفت‌وگوها میان انسان‌ها و حیوانات بخش مشارکتی کار را تشکیل می‌دهد. بچه‌ها قرار است حرف بزنند؛ آن‌ها آزاد هستند که در دفاع از حیوانات یا حتی رد حقوق حیوانات حرف بزنند. در انتها رای‌گیری می‌شود. درواقع این اثر کاری مشارکتی است که در سالن اجرا می‌شود و سختی‌های خاص خود را دارد. وقتی نمایشی در سالن اجرا شود، مخاطبان بیشتری برای دیدن اثر می‌آیند و درنتیجه کنترل آن‌ها کار دشوارتری می‌شود. همیشه به اجراگران می‌گویم که وقتی با نمایش مشارکتی مواجه هستیم، هر کدامشان باید هشت چشم داشته باشند! باید همه‌ی بچه‌ها را زیر نظر بگیرند چراکه بعضی بچه‌ها هم دوست دارند حرف بزنند و هم خجالتی هستند درنتیجه اجراگر باید حواسش را جمع کند و به این بچه‌ها میدان بدهد وگرنه بچه لطمه می‌بیند.
بدون دیدگاه