عبّاس کیارستمی (زاده ۱ تیر ۱۳۱۹ تهران – درگذشته ۱۴ تیر ۱۳۹۵ پاری) کارگردان ، فیلمنامهنویس ، تدوین‌گر ، عکاس ، تهیه‌کننده ، گرافیست و کارگردان هنری بین‌المللی، همچنین نویسنده و نقاش ایرانی بود. او فیلمسازی تأثیرگذار در سینمای جهان به‌شمار می‌آید، و آثار وی با استقبال فراوان ناقدان، داوران، کارگردانان، فستیوال‌ها و بنیادهای فرهنگی و هنری جهان روبه‌رو شده‌است.
کیارستمی از سال ۱۹۷۰ میلادی در کارِ سینما شروع به فعالیت کرد و بیش از ۴۰ فیلم سینمایی، کوتاه و مستند ساخت. از مهم‌ترین کارهایش می‌توان به: سه‌گانه کوکر، کلوزآپ (۱۹۹۰)، طعم گیلاس (۱۹۹۷)، و باد ما را خواهد برد (۱۹۹۹) اشاره کرد. او در دوره پایانی کارش به فیلمسازی بیرون از ایران روی آورد که حاصلش فیلم‌هایی مانند کپی برابر اصل (۲۰۱۰) و مثل یک عاشق (۲۰۱۲) بود.
کیارستمی علاوه بر سینما در کارهای دیگر هنری از جمله شعر، عکاسی، چیدمان، موسیقی، طراحی گرافیک، طراحی و نقاشی نیز فعال بود. او را باید در زمرهٔ سینماگران موسوم به موج نوی سینما در ایران و همتای سهراب شهیدثالث و پرویز کیمیاوی به‌شمار آورد. سادگی، استفاده از کودکان به عنوان نقش اول و قهرمان داستان، سبک مستندگونه، بهره‌گیری از فضاهای روستایی، حذف کارگردان، شاعرانگی و نیز مکالمهٔ شخصیت‌ها در سواری برخی از ویژگی‌های فیلم‌های کیارستمی است.
کیارستمی برنده چندین جایزهٔ بزرگ سینمایی است. وی پنج بار نامزد جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن شد و در سال ۱۹۹۷ در پنجاهمین دورهٔ جشنواره فیلم کن برای فیلم طعم گیلاس این جایزه را گرفت. وی در جشنواره‌های متعدد معتبر فیلم جهان به عنوان داور حضور داشته‌است و با ۴ دوره داوری در جشنواره فیلم کن در سال‌های ۱۹۹۳، ۲۰۰۲، ۲۰۰۵ و ۲۰۱۴ در میان هنرمندان ایرانی پیشتاز است. وی همچنین با دریافت ۳۲ دست‌آورد شخصی، پرافتخارترین هنرمند ایران به‌شمار می‌رود. او تنها کسی است که ۲ بار جایزه ویژه هیئت داوران را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرده‌است و از این نظر رکورددار است.
عباس کیارستمی در طی گفتگو با جشنواره نوبل و کن اعلام کرد که سبک خود استییسلاوسکی هست و در فیلم البالو در تمرین با بازیگران از این سبک استفاده کرده و بازیگران را در نقش های خود به صورت طبیعی فرو برده است
| زاده | ۱ تیر ۱۳۱۹ تهران، ایران |
| درگذشته | ۱۴ تیر ۱۳۹۵ (۷۶ سال) پاریس، فرانسه |
| ملیت | ایرانی |
| دانشگاه | دانشگاه تهران |
| کتاب‌ها | حافظ به روایت کیارستمی سعدی از دست خویشتن فریاد |
| زمینه فعالیت | کارگردان عکاس فیلمنامهنویس تهیه‌کننده نویسنده تدوین‌گر |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۴۹–۱۳۹۵ |
| همسر | پروین امیرقلی (۱۹۸۲–۱۹۶۹) |
| فرزندان | احمد بهمن |
| والدین | احمد کیارستمی زهرا کیارستمی |
| صفحه در وب‌گاه IMDb | |
| صفحه در وب‌گاه سوره | |
| جشنواره کن | |
|---|---|
| برنده جایزه بخش نوعی نگاه جشنواره فیلم کن ۱۹۹۲ برای فیلم زندگی و دیگر هیچ نخل طلا جشنواره فیلم کن ۱۹۹۷ برای فیلم طعم گیلاس |
|
| جشنواره ونیز | |
| نامزد جایزهٔ شیر طلایی و برنده شیر نقره‌ای جشنواره فیلم ونیز برای فیلم باد ما را خواهد برد ۱۹۹۹ | |
| جشنواره لوکارنو | |
| نامزد پلنگ طلایی، برنده پلنگ برنزی، دریافت جایزه کنفدراسیون بین‌المللی هنر سینما، برنده جایزه فیپرشی و فیلم منتخب انجمن منتقدان فیلم جشنواره فیلم لوکارنو برای فیلم خانه دوست کجاست؟ ۱۹۸۹ | |
| جایزه سیمرغ بلورین | |
| برنده جایزه ویژه هیئت داوران و لوح زرین جشنواره فیلم فجر برای فیلم خانه دوست کجاست؟ ۱۳۶۵ سیمرغ بلورین هیئت داوران برای فیلم کلوزآپ ۱۳۶۸ |
|
| جایزه‌های دیگر | |
| جایزه روبرتو روسلینی ۱۹۹۰ جایزه پیر پائولو پازولینی ۱۹۹۵ مدال طلا فدریکو فلینی یونسکو ۱۹۹۵ دریافت نشان شوالیه هنر و ادب فرانسه ۱۹۹۶ جایزه یادبود ویتوریو دسیکا ۱۹۹۷ جایزه آکیرا کوروساوا جشنواره فیلم سانفرانسیسکو ۲۰۰۰ جام جم ۲۰۰۸ نشان افتخار دولت ژاپن ۲۰۱۳ |
|
زندگی
کیارستمی در سال ۱۳۱۹ در تهران به دنیا آمد. در مدرسهٔ جم در قلهک با آیدین آغداشلو همدرس شد. نخستین تجربهٔ هنری او نقاشی بود. او این هنر را تا پایان دوران نوجوانی همچنان ادامه داد تا آنجا که در سن ۱۸ سالگی توانست در یک مسابقهٔ نقاشی برندهٔ جایزه شود. وی اندکی پس از این کامیابی در دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران پذیرفته شد.او در دانشگاه بیشتر به فراگیری نقاشی و طراحی گرافیک پرداخت و در هنگام تحصیل برای تأمین هزینه‌های زندگی به عنوان پلیس راهنمایی رانندگی مشغول به کار شد. کیارستمی از سال ۱۳۴۰ یعنی در دهه ۱۹۶۰ به عنوان نقاش تبلیغاتی در آتلیه ۷ و یکی دو مؤسسهٔ دیگر به کار طراحی جلد کتاب، پوستر و آگهی‌های بازرگانی پرداخت، و بعدها به «تبلی فیلم» رفت. از سال ۱۳۴۶ در سازمان تبلیغاتی نگاره به طراحی و ساختن تیتراژ فیلم پرداخت که نخستین آنها تیتراژ فیلم وسوسهٔ شیطان ساختهٔ محمد زرین دست بود. طراحی پوستر و ساخت تیتراژ فیلم‌های قیصر و رضا موتوری ساختهٔ مسعود کیمیایی را او انجام داد. مدتی بعد به دعوت فیروز شیروانلو، که مسئولیت «امور سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را داشت به کانون رفت و در سال ۱۳۴۹ فیلم کوتاه نان و کوچه را ساخت. در سال ۱۳۵۱ فیلم زنگ تفریح را ساخت و با ساخت فیلم مسافر در سال ۱۳۵۳ مطرح شد. او در سینمای بعد از انقلاب پایه‌گذار سینمایی شد که تا به حال فیلمسازان زیادی پیرو این نوع سینما، فیلم ساخته و مطرح شده‌اند. عباس کیارستمی با فیلم طعم گیلاس در سال ۱۹۹۷ جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن را هم از آن خود کرده‌است.
کیارستمی از ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۶ روی هم رفته ۱۵۰ آگهی بازرگانی برای تلویزیون ایران ساخت. او تا پایان دههٔ ۱۹۶۰ آگهی آغاز فیلم‌هایی همچون قیصر ساختهٔ مسعود کیمیایی و طرح کتاب‌های کودکان را انجام داد.
کیارستمی در ۱۹۶۹ با پروین امیرقلی ازدواج کرد و در سال ۱۹۸۲ از او جدا شد. آنها از این پیوند، صاحب دو پسر به نام‌های احمد زادهٔ ۱۹۷۱ و بهمن ۱۹۷۸ شدند. فرزند دوم او بهمن کیارستمی در سال ۱۹۹۳ در سن ۱۵ سالگی مدیر فیلمبرداری و کارگردان شد و فیلم مستند سفری به دیار مسافر را ساخت. او به دلیل حساسیت چشمانش به نور، معمولاً از عینک تیره استفاده می‌کرد.
کیارستمی از جمله کارگردانانی است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران در کشور باقی ماند. او بر این باور است که «تصمیم به ماندن» مهم‌ترین تصمیم او برای زندگی حرفه‌ایش بوده‌است. او می‌گوید که حضور همیشگیش در ایران و ملیت ایرانی توانایی او در ساخت فیلم را دو چندان کرده‌است، وی در این باره گفت:
اگر درختی را که ریشه در خاک دارد از جایی به جای دیگر ببرید، آن درخت دیگر میوه نمی‌دهد و اگر بدهد آن میوه دیگر به خوبی میوه‌ای که در سرزمین مادریش می‌تواند بدهد نیست. این یک قانون طبیعت است. فکر می‌کنم اگر سرزمینم را رها کرده بودم درست مانند این درخت شده بودم.
او در تیرماه سال ۱۳۹۵ برای درمان راهیِ فرانسه شد و سرانجام روز ۱۴ تیر در یکی از بیمارستان‌های فرانسه درگذشت. پیکر او ۲۰ تیرماه ۱۳۹۵ در لواسان به خاک سپرده شد.
فیلمسازی
دههٔ ۱۹۷۰
سال ۱۹۶۹، در سرآغاز دگرگونی‌هایی که گاهی موج نوی سینمای ایران می‌نامند و با فیلم‌هایی چون گاو و قیصر و آرامش در حضور دیگران و رگبار شناخته می‌شود، کیارستمی کمک کرد تا بخشی برای فیلمسازی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تهران ایجاد شود. فیلم دوازده دقیقه‌ای نان و کوچه ۱۹۷۰ ساختهٔ کیارستمی، سرآغاز همکاری کانون در ساخت فیلم بود. این فیلم کوتاه نئورئالیست داستان بچه مدرسه‌ای بیچاره‌ای را روایت می‌کرد که گرفتار یک سگ شده بود. فیلم بعدی زنگ تفریح نام داشت که سال ۱۹۷۲ ساخته شد. کم‌کم کانون به کارگاهی مهم برای ساخت فیلم‌های ایرانی تبدیل شد و نه تنها فیلم‌های کیارستمی بلکه فیلم‌هایی چون دونده و باشو، غریبهٔ کوچک هم توسط همین کارگاه هنری ساخته شد. در دههٔ ۱۹۷۰ در هنگام نو شدن ادبی فرهنگی سینمای ایران، کیارستمی به فردگرایی در فیلمسازی روی آورد. هنگامی که دربارهٔ نخستین فیلم او سخن به میان آمد او چنین پاسخ داد:
نان و کوچه نخستین تجربهٔ سینمایی من بود و باید بگویم که بسیار دشوار بود. من مجبور بودم با یک بچهٔ بسیار کوچک، یک سگ و یک گروه فیلمسازی غیرحرفه‌ای البته به جز مدیر فیلمبرداری که مدام غُر می‌زد و اعتراض می‌کرد کار کنم. خوب مدیر فیلمبرداری در صحنه حق داشت چون من از روش فیلمسازی که او بدان خو گرفته بود پیروی نمی‌کردم.
کیارستمی پس از فیلم تجربه ۱۹۷۳، فیلم مسافر را در سال ۱۹۷۴ ساخت. مسافر روایتگر داستان پسری ده ساله و پُر دردسر به نام قاسم جولایی (با بازی حسن دارابی) است که در یکی از شهرهای کوچک ایران زندگی می‌کند و می‌خواهد برای تماشای مسابقهٔ تیم فوتبال مورد علاقه‌اش به تهران برود او برای این کار، دوستان و همسایگانش را هم فریب می‌دهد و پس از چندین ماجراجویی در نهایت به موقع به ورزشگاه تهران می‌رسد. این فیلم، تصمیم پسر را به عنوان هدفش؛ و کوتاهی‌ها و بی‌تفاوتی‌هایش را به صورت تأثیر رفتار او بر دیگران به‌ویژه نزدیکانش نمایش می‌دهد. این فیلم به بررسی رفتار آدمی و تعادل راستی و ناراستی می‌پردازد. فیلم ویژگی‌های کیارستمی یعنی واقع‌گرایی، سادگی و سبک پیچیده و همچنین نوعی شیفتگی بین روح و جسم بشری را به نمایش گذاشت. مسافر، فیلمی زمینه‌ساز در کارنامهٔ وی ارزیابی می‌شود، از این جهت که عناصری صوری و روایی در آن وجود دارد که تا به امروز، در همهٔ آثار کیارستمی مشترکند؛ و آن سبک مستندگونه و ادغام دو ویژگی پارادوکسال یعنی سادگی و پیچیدگی است.
سال ۱۹۷۵ کیارستمی دو فیلم کوتاه به نام‌های من هم می‌توانم و دو راه حل برای یک مسئله کارگردانی کرد. در آغاز سال ۱۹۷۶ فیلم رنگ‌ها و پس از آن فیلم پنجاه و چهار دقیقه‌ای لباسی برای عروسی را به نمایش درآورد. لباسی برای عروسی داستان سه نوجوان را نمایش می‌دهد که بر سر یک لباس برای یک جشن عروسی با هم درگیر می‌شوند. این فیلم برنده دیپلم افتخار جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو و برنده دیپلم ویژه هیئت داوران و جایزه تلویزیون ملی ایران یازدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان و نوجوانان تهران شد. نخستین فیلم بلند کیارستمی، فیلم ۱۱۲ دقیقه‌ای گزارش است که در سال ۱۹۷۷ به نمایش درآمد. در این فیلم به یک ممیز مالیاتی پرداخته می‌شود که متهم به دریافت رشوه شده و در ادامهٔ ماجرا یک خودکشی هم در داستان روی می‌دهد. کیارستمی در سال ۱۹۷۹ فیلم قضیهٔ شکل اول، شکل دوم را ساخت.
دههٔ ۱۹۸۰
کیارستمی در آغاز دههٔ ۱۹۸۰ چندین فیلم کوتاه کارگردانی کرد که از جملهٔ آنها می‌توان به: بهداشت دندان ۱۹۸۰، به ترتیب یا بدون ترتیب ۱۹۸۱، همسُرایان ۱۹۸۲ و همشهری ۱۹۸۳ اشاره کرد. کیارستمی با ساخت فیلم خانه دوست کجاست؟ در سال ۱۹۸۷ در بیرون از ایران هم شناخته شد و مورد تحسین قرار گرفت. کیارستمی جایزه گریفون برنزی و مدال طلای شهر را از جشنواره فیلم جیفونی دریافت کرد و در لوکارنو مورد تمجید بسیاری قرار گرفت. وی نامزد پلنگ طلایی، برنده پلنگ برنزی، برنده جایزه کنفدراسیون بین‌المللی هنر سینما، برنده جایزه فیبرشی و برنده جایزه فیلم منتخب انجمن منتقدان فیلم جشنواره فیلم لوکارنو شد.
خانهٔ دوست کجا است داستان ساده‌ای دربارهٔ یک پسر مدرسه‌ای هشت سالهٔ باوجدان را روایت می‌کند که تلاش می‌کند دفترچه دوستش را که در روستای همسایه زندگی می‌کند به او بازگرداند وگرنه دوستش را از مدرسه بیرون می‌کنند. در طول این فیلم باورهای سنتی روستانشینان ایران نمایش داده شده‌است. کیارستمی این فیلم را از نگاه یک کودک می‌سازد. بهره‌گیری شاعرانه از منظره‌های روستایی ایران و همچنین نشان دادن واقعیت زندگی از نکته‌های مورد توجه در این فیلم است.
منتقدان سه فیلم خانهٔ دوست کجاست؟ و زندگی و دیگر هیچ ۱۹۹۲ و زیر درختان زیتون ۱۹۹۴ را به سه‌گانه کوکر یا سه‌گانه زلزله مانند کرده‌اند چون هر سه فیلم، روستایی به نام کوکر در ایران را به تصویر می‌کشد. پایهٔ فیلم به زمین‌لرزه رودبار و منجیل مربوط می‌شود که در آن ۴۰٬۰۰۰ تن جانشان را از دست دادند. کیارستمی از نمادهای زندگی، مرگ، تغییر و دوام برای ارتباط سه فیلم استفاده می‌کند. این سه‌گانه در دههٔ ۱۹۹۰ در فرانسه و دیگر کشورها از جمله هلند، سوئد، آلمان و فنلاند بسیار خوش درخشید و با کامیابی روبرو شد. کیارستمی خود این سه فیلم را به عنوان سه‌گانه نمی‌شناسد، بلکه می‌گوید دو فیلم آخر و طعم گیلاس (۱۹۹۷) با هم یک سه‌گانه را می‌سازند و هر سه دربارهٔ ارزش زندگی بحث می‌کنند. کیارستمی برای زیر درخت زیتون مورد توجه اکثر منتقدان قرار گرفت. کیارستمی در ۱۹۸۷ داستان فیلم کلید را نوشت و تدوین کرد اما آن را کارگردانی نکرد. او در ۱۹۸۹ فیلم مشق شب را ساخت.
دههٔ ۱۹۹۰
نخستین فیلم کیارستمی در دههٔ ۱۹۹۰ کلوزآپ نام داشت که روایتگر داستانی واقعی بود. داستان این فیلم مربوط به مردی شیفتهٔ سینما به نام حسین سبزیان بود که وارد یک خانواده می‌شود و خود را محسن مخملباف معرفی می‌کند. در پایان فیلم مخملباف واقعی پیدا می‌شود و سبزیان در دادگاه می‌گوید به دلیل علاقه به سینما دست به این کار زده‌است. بخش‌هایی از این فیلم مستند و بخشی از آن استودیویی است. کیارستمی برای این ساخته‌اش در نزد جامعه غرب شناخته تر شد و فیلمش در سراسر اروپا به نمایش درآمد و مورد تحسین قرار گرفت. کلوزآپ در سال ۲۰۱۲ نیز توسط نشریهٔ سایت اند ساوند در فهرست ۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما قرار گرفت و جایزه فیبرشی جشنواره بین‌المللی فیلم استانبول و جایزه ویژه منتقدان جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال را به دست آورد. نانی مورتی در سال ۱۹۹۶ فیلم کوتاهی با نام روز افتتاحیه کلوزآپ دربارهٔ نمایش کلوزآپ در رم ساخت. وی در همین سال نشان شوالیه هنر و ادب فرانسه را دریافت کرد. کیارستمی در ۱۹۹۲ فیلم زندگی و دیگر هیچ را ساخت و برنده جایزه بخش نوعی نگاه در چهل و پنجمین جشنواره فیلم کن شد. به بیان منتقدین، این فیلم یکی از سه‌گانهٔ کوکر یا سه‌گانهٔ زلزله بود. این فیلم دربارهٔ یک پدر و پسر است که چند روز پس از زلزلهٔ ۱۹۹۰ یا ۱۳۶۹ کوکر، از تهران به این منطقه می‌روند تا از سلامتی دو پسر جوان که در زلزله بوده‌اند، با خبر شوند. آنها در جریان سفر به این منطقه با بازماندگان زلزله روبرو می‌شوند که چگونه در سختی به زندگی خود ادامه می‌دهند. کیارستمی در آن سال برندهٔ جایزهٔ روبرتو روسلینی شد. این نخستین جایزهٔ تخصصی بود که او برای کارگردانی یک فیلم دریافت می‌کرد. زیر درختان زیتون آخرین فیلم از سه‌گانهٔ کوکر بود. کسانی همچون آدریان مارتین، سبک این سه‌گانه را هندسی می‌دانند. مانند ارتباط الگوهای زیگزاگی در چشم‌اندازها و مناظر هندسی فیلم با زندگی واقعی و نیروهای جهانی. فلاش‌بک‌هایی که در مسیر پر پیچ و خم زندگی و دیگر هیچ دیده می‌شود، به نوبهٔ خود ذهن بیننده را به فیلم خانهٔ دوست کجاست در سال ۱۹۸۷، یعنی پیش از زلزله می‌برد، این مسئله به‌طور نمادین ما را به‌سوی اتفاقات بعد، در فیلم زیر درخت زیتون سوق می‌دهد. در سال ۱۹۹۵ میلادی، میراماکس فیلمز، زیر درخت زیتون را در آمریکا منتشر کرد. کیارستمی برای فیلم تحسین شده زیر درخت زیتون برای اولین بار نامزد دریافت نخل طلایی جشنواره فیلم کن شد.
بعدها، کیارستمی فیلمنامهٔ سفر و بادکنک سفید را برای همکار سابق خویش، جعفر پناهی نوشت. کیارستمی سپس در لومیر و شرکا، با ۴۰ کارگردان مطرح جهان مانند دیوید لینچ و میشائیل هانکه همکاری کرد.
طعم گیلاس فیلم بعدی کیارستمی در سال ۱۹۹۷ بود. این فیلم مورد تحسین منتقدان و سینماگران قرار گرفت. کیارستمی جایزهٔ نخل طلایی جشنواره فیلم کن ۱۹۹۷ و جایزهٔ بهترین فیلم خارجی انجمن منتقدان فیلم بوستون را برای طعم گیلاس بدست آورد و مورد تحسین جهانیان قرار گیرد. مجله تایم در سال ۲۰۰۴ نیز این فیلم را به عنوان یکی از ۱۰ فیلم برتر تاریخ کن نامید. طعم گیلاس در ادامه به عنوان بهترین فیلم خارجی زبان انجمن ملی منتقدان فیلم نیز انتخاب شد. مجموعه کرایتریون در ۱ ژوئن ۱۹۹۹ این فیلم را به عنوان یک فیلم منحصر به فرد اعلام کرد. این فیلم دربارهٔ مردی‌ست که قصد خودکشی دارد.
کیارستمی در سال ۱۹۹۹ فیلم باد ما را خواهد برد را جلوی دوربین برد. وی برای این فیلم نامزد دریافت جایزهٔ شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز بود اما موفق به کسب جایزهٔ شیر نقره‌ای شد. همچنین این فیلم، برندهٔ جایزهٔ فیپرشی جشنواره فیلم ونیز گردید و به عنوان یکی از صد اثر برتر سینمای جهان در دهه گذشته از نگاه برگزارکنندگان جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو انتخاب شد. داستان فیلم در مورد گروهی روزنامه‌نگار است که برای تولید فیلمی مستند از آئین سوگواری به روستایی در کردستان می‌روند. اما پیرزنی که قرار است بمیرد، نمی‌میرد. یکی از جذابیت‌های فیلم، این بود که بیشتر شخصیت‌های آن جلوی دوربین ظاهر نمی‌شدند و فقط صدای آنها شنیده می‌شود.
دههٔ ۲۰۰۰
در سال ۲۰۰۱ میلادی، کیارستمی و همکارش سیف‌الله صمدیان به درخواست صندوق بین‌المللی توسعهٔ کشاورزی سازمان ملل متحد، برای ساخت فیلمی مستند در مورد یتیمان اوگاندا، به کامپالا، اوگاندا سفر کردند. وی ده روز در آنجا ماند و مستند ای‌بی‌سی آفریقا را ساخت. هدف اصلی سفر در ابتدا، آمادگی برای ساخت فیلمی بلند بود، ولی کیارستمی ویرایش کامل فیلم را از طریق قطعه‌های ویدیوئی بدست‌آمده تمام کرد.
جف اندرو منتقد کمپانی تایم اوت، در مورد فیلم کیارستمی می‌گوید: «مانند ۴ اثر قبلی‌اش، این فیلم هم در مورد مرگ نیست ولی در مورد مرگ و زندگی است: دربارهٔ اینکه آنها چگونه با هم ارتباط دارند و ما چه نگرشی را در مورد همزیستی آنان داریم.»
در سال ۲۰۰۲ میلادی، کیارستمی فیلم ده را کارگردانی کرد. در این فیلم زنی درون خودرویی نشسته‌است و در ده سکانس با ده شخص گفتگوهایی انجام می‌دهد و نمایی از زندگی زن امروزی در ایران را نشان می‌دهد. در این فیلم شخصیت اصلی داستان با پسرش، خواهرش، یک عروس آینده، یک روسپی و پیرزنی مذهبی گفتگو می‌کند. این سبک فیلمسازی توسط بسیاری از منتقدان حرفه‌ای همچون آو اسکات مورد تجلیل قرار گرفت. اسکات در نیویورک تایمز می‌نویسد: «کیارستمی علاوه بر اینکه شناخته‌شده‌ترین کارگردان ایرانی در سطح بین‌المللی در دههٔ گذشته بوده‌است، جزو پیشروان سینمای خودرو نیز هست … او می‌داند خودرو مکانی‌ست برای تفکر، مشاهده و بالاتر از همه، صحبت کردن.».کایه دو سینما نیز این فیلم را جزو ۱۰ فیلم برتر دهه ۲۰۰۰ معرفی کرد و این فیلم نامزد دریافت نخل طلایی جشنواره فیلم کن ۲۰۰۲ شد.
در سال ۲۰۰۳ میلادی، کیارستمی فیلم پنج را کارگردانی کرد. فیلمی شاعرانه، بدون هیچ دیالوگ و شخصیتی، فیلمی که هر بخشش تنها یک نمای طولانی ثابت است که حدود ده تا بیست دقیقه طول می‌کشد و جمعاً این مجموعهٔ یک ساعت و پانزده دقیقه‌ای را می‌سازد. کیارستمی قبل از نمایش فیلم از تماشاگران خواست که اگر خسته شدند، لطفاً سالن را ترک نکنند، چشمان‌شان را ببندند و فقط به صداها گوش کنند: «شما این شانس را دارید که فیلم‌های دیگری را در سینماهای دیگر و در زمان‌های دیگر ببینید، اما این فیلم، برای اولین بار، و امیدوارم نه برای آخرین بار به نمایش گذاشته می‌شود و من مطمئنم که شما موفق به تماشای چنین فیلمی در هیچ سینمایی نخواهید شد پس تا آخر بنشینید و تمام آن را ببینید.» فیلم دارای ۵ قسمت است و با نماهایی طولانی که به‌صورت پی در پی با دوربین دی وی بر روی دست در امتداد سواحل شهر خیخن در استان آستوریاس اسپانیا فیلمبرداری شد. جف اندرو در مورد فیلم گفت: «این فیلم بیش از چند تصویر زیباست». او می‌افزاید: «با چینشی منظم شامل رنگین کمانی از روایت‌های انتزاعی و احساسی هستند که از جدایی و کنج خلوت به‌سوی جامعه، از حرکت به سوی سکون، از سکوتی نسبی به صدا و آواز، روشنایی به تاریکی و دوباره از تاریکی به روشنایی حرکت می‌کنند و به نوزایی و تجدید حیات پایان می‌پذیرند.» وی در این دهه جایزه آکیرا کوروساوا جشنواره فیلم سانفرانسیسکو برای یک عمر دستاورد هنری و دکترای افتخاری اکول نرمال سوپریور و دانشگاه سوربن را به دست آورد.
وی در سال ۲۰۰۴ میلادی، ۱۰ روی ده را ساخت. فیلمی مستند که در حین رانندگی گرفته بود و ده درس در مورد ساخت فیلم را به مخاطب توضیح می‌داد. سراسر فیلم توسط دوربینی ثابت که در ماشین نصب شده‌بود گرفته شد که یادآور شیوهٔ فیلمبرداری فیلم‌های طعم گیلاس و ده بود. در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ میلادی، وی فیلم جاده‌های کیارستمی را کارگردانی کرد. فیلم مستند ۳۲ دقیقه‌ای، ترکیبی از تصویر و شعر و موسیقی که با فیلم‌های سیاه و سفید ساخته شده‌است. تصویر پایانی فیلم شامل انفجاری مهیب است که به همهٔ آثار زندگی پایان می‌دهد. کیارستمی این فیلم را بر پایهٔ برخی از قطعه‌های مجموعه عکس‌هایی با نام «جاده‌ها» که خودش طی سال‌های متمادی با گذر از جاده‌های گوناگون گرفته، ساخته‌است. مجموعه عکس‌های جاده‌ها پیش از ساخت فیلم در نمایشگاه‌های گوناگون داخلی و خارجی به نمایش گذاشته شده بودند.
در سال ۲۰۰۵ میلادی، او در ساخت فیلم بلیت‌ها با ارمانو اولمی و کن لوچ همکاری کرد. فیلمی ۳ اپیزودی که کارگردان یکی از اپیزودهای آن کیارستمی بود. مجموعه‌ای که در قطاری در حال عبور از ایتالیا اتفاق می‌افتاد. در نوامبر ۲۰۰۷ گاردین در گزارشی، کیارستمی را در رتبهٔ ششم، چهل کارگردان برتر معاصر سینما جهان قرار داد.
در سال ۲۰۰۸ میلادی، فیلم شیرین توسط کیارستمی کارگردانی شد. این فیلم تصویرگر نگاه ۱۱۳ بازیگر زن، بدون هیچ سخنی به دوربین فیلمبرداری است، در حالی که صداهایی از قرائت منظومهٔ خسرو و شیرین نظامی گنجوی به گوش می‌رسد. همهٔ بازیگران فیلم به‌جز ژولیت بینوش، ایرانی و همگی از هنرپیشگان حرفه‌ای سینما هستند. این فیلم نامزد جایزه بهترین فیلم خارجی زبان جشنواره فیلم ونیز در سال ۲۰۰۸ شد.
دههٔ ۲۰۱۰
کپی برابر اصل ۲۰۱۰ با هنرنمایی ژولیت بینوش که در توسکانی فیلمبرداری شد، نخستین فیلم کیارستمی بود که در خارج از ایران تولید و فیلمبرداری می‌شد. این فیلم از داستان رویارویی یک زن فرانسوی با یک مرد انگلیسی سخن می‌گفت. این فیلم در سال ۲۰۱۰ در جشنوارهٔ فیلم کن پذیرفته شد. پیتر بردشاو از گاردین این فیلم را «عجیب و جذاب» توصیف کرده بود و گفته بود که کپی برابر اصل به پردازش نمای یک ازدواج می‌پردازد ژولیت بینوش در این فیلم نقش زنی پرانرژی ولی با رفتارهایی ساختگی و گیج‌کننده یا به عبارت ساده‌تر زنی عجیب را دارد – آدمی تحصیل کرده که به نظر در زمینه‌هایی ناموفق است. او نتیجه‌گیری کرده بود که «این کار، به‌طور قطع یک نمونه از تکنیک‌های ترکیبی کیارستمی بوده‌است که لزوماً نمونهٔ موفقی نیست.» در مقابل راجر ایبرت فیلم کیارستمی را برجسته دانسته و به این نکته اشاره کرده‌است که: «روش کیارستمی در پدیدآوردن فضا و دادن حس به فیلم برجسته است.» بینوش برای بازی در این فیلم، جایزهٔ بهترین بازیگر نقش اول زن را در جشنوراه کن بدست آورد. روزنامه لوموند در مورد کپی برابر اصل نوشت: «عباس کیارستمی، معروف‌ترین فیلمساز ایرانی و از بزرگترین کارگردانان جهان، به دور از هیاهو، اکنون در ایتالیا به‌سر می‌برد و فیلم «کپی برابر اصل» را که «ژولیت بینوش» در آن نقش‌آفرینی دارد، مقابل دوربین برده‌است. دوری از ایران و ساخت فیلمی در ایتالیا انقلابی در سینمای کیارستمی است.» کیارستمی برای کپی برابر اصل برای چهارمین بار نامزد دریافت نخل طلایی جشنواره فیلم کن شده بود. وی همچنین برای این فیلم جایزه جوانان جشنواره فیلم کن و جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم دالاس‌فورت وورث را به دست آورد. فیلم بعدی کیارستمی به نام مثل یک عاشق ۲۰۱۲ که در ژاپن فیلمبرداری شد، بازخوردهای گوناگونی داشت. کیارستمی برای مثل یک عاشق برای پنجمین بار نامزد دریافت نخل طلایی جشنواره کن شده بود. در سال ۲۰۱۳ نشان افتخار دولت ژاپن و در سال ۲۰۱۴ نشان دکوراسیون علوم و هنر اتریش به او اهدا شد.
داوری در جشنواره‌ها
کیارستمی در بسیاری از جشنواره‌های فیلم به عنوان داور حضور داشته‌است که می‌توان از جشنواره فیلم کن در سال‌های ۱۹۹۳، ۲۰۰۲، ۲۰۰۵ و ۲۰۱۴ به عنوان برجسته‌ترین آنها یاد کرد. همچنین در سال ۲۰۰۵ سرپرست داوران در بخش دوربین طلایی جشنوارهٔ فیلم کن بود. او در سال ۱۹۸۵ در جشنوارهٔ فیلم ونیز در سال ۱۹۹۰ در جشنوارهٔ فیلم لوکارنو در ۱۹۹۶ در جشنوارهٔ فیلم سن‌سباستین، در ۲۰۰۴ در جشنواره فیلم سائو پائولو، در ۲۰۰۷ در جشنوارهٔ فیلم کاپالبیو به عنوان سرپرست داوران و در سال ۲۰۱۱ در جشنواره فیلم کاستندورف صربستان به داوری پرداخت. او در بسیاری از جشنواره‌های فیلم در سراسر اروپا مانند جشنوارهٔ فیلم استوریل پرتغال، به‌طور مرتب حضور دارد. وی همچنین سرپرستی داوران در بخش فیلم کوتاه جشنوارهٔ فیلم کن را در سال ۲۰۱۴ عهده‌دار بوده‌است.
دیگر کارها
کیارستمی تجربه‌هایی گوناگون در کارهای مختلف مانند آهنگسازی، طراحی صحنه و پوستر و لباس، تدوین و حتی بازیگری و رهبری اپرا داشت. وی همچنین در عکاسی طبیعت شناخته بود. او در اواخر زندگی کتاب‌هایی از ادبیات کلاسیک ایران به نام‌های حافظ به روایت عباس کیارستمی، سعدی از دست خویشتن فریاد، آتش در باد (جزیی از کلیات شمس)، آب (نیما یوشیج به روایت عباس کیارستمی) و شب (گزیده اشعار شاعران کلاسیک و معاصر ایران با موضوع شب) منتشر کرد. ترجمه انگلیسی شعرهای اصلی کیارستمی و شعرهای گزیده شاعران معاصر و کلاسیک ایران به انتخاب عباس کیارستمی را در سال ۲۰۱۵ میلادی در قالب طرح سینمای شاعرانه کیارستمی، ایمان توسلی و پال کرونین در نیویورک آمریکا به چاپ رساندند.
عکاسی
نمایشگاه‌های عکس کیارستمی در ایتالیا، انگلیس، ژاپن، چین و موزه هنرهای معاصر تهران برپا شده‌است. در حراجی کریستی دبی به تاریخ ۱ مه ۲۰۰۸ میلادی، عکسی از کلکسیون عکس‌های عباس کیارستمی به قیمت حدود ۱۳۰ هزار دلار فروخته شد در ادامه این کار نمایشگاه دیگری از آثار کیارستمی در موزه هنر شهر امپراتوری، در قلب پکن برگزار شد. همچنین او دو نمایشگاه عکس در گالری گلستان برگزار کرد. همچنین کیارستمی پوستر اصلی یازدهمین جشن بزرگ سینمای ایران را طراحی کرد. کیارستمی در این پوستر، با استفاده از نماد دو درخت در امتداد عدد یازده و المان‌های سینمایی در پس‌زمینه سفید، به نوعی طراوت، رشد و بالندگی سینمای ایران را مورد توجه قرار داده بود.
تیتراژ و طراحی پوستر
به همین سادگی و یک حبه قند دو فیلم ساخته رضا میرکریمی بود که تیتراژ آن به خط عباس کیارستمی نوشته و پوستر آن را نیز او طراحی کرده بود. طراحی پوستر و ساخت تیتراژ فیلم‌های قیصر، رضا موتوری، پنجره، حکیم‌باشی و وسوسه شیطان نیز از دیگر فعالیتهای کیارستمی در زمینه طراحی تیتراژ بود.
کارگاه‌های آموزشی
کیارستمی در سال‌های اخیر کارگاه‌های آموزشی متعددی را در شهرهای مختلف ایران و خارج از کشور برای هنرجویان برگزار کرد. او زمانی به فرانس پرس گفته بود: «هر سال در چهار یا پنج کارگاه که هر کدام ده روزی به طول می‌انجامد، شرکت می‌کنم و هر بار سعادت بزرگی برای من است. بسیار مشتاق و بی تاب برای این کار هستم؛ چون همیشه علاقه‌مندم از زمان خود استفاده‌ای کنم.» او اضافه کرده بود: «زمانی از خودم احساس رضایت دارم که به این جوان‌ها بیاموزم و مطمئن هستم همان اندازه که به جوانان تدریس می‌کنم از آنها یادمی‌گیرم.»
موسیقی
کیارستمی رهبری دو گروه اپرا را نیز در شهرهای پاریس و لندن به عهده داشت. او سابقه اجرای موفقیت‌آمیز اپرای «همه زن‌ها اینگونه‌اند» در جشنواره هنری فرانسه را در کارنامه خود دارد. همچنین عباس کیارستمی طراحی دکور صحنه، طراحی پوستر، بروشور و بلیت‌های کنسرت‌های مشکاتیان را انجام داده‌است.
معماری
کیارستمی داور سومین دوره جایزه معماری میر میران بود و همچنین در کنار تقوایی، بهمن جلالی و سیف‌الله صمدیان به داوری اولین مسابقه عکس فرش دست باف در ایران پرداخت. کیارستمی به همراه چند تن از معماران ایرانی نیز نمایشگاه آثار معماری هفتم را برگزار نمود.
عقاید و نظرها
عقاید سیاسی
کیارستمی با اشاره به دو مشارکت سیاسی خود در سن ۱۵ سالگی و همچنین در انقلاب سال ۱۳۵۷، گفته‌بود که دیگر هیچگاه مشارکت سیاسی نخواهد داشت او همچنین انقلاب را دارای انگیزه‌های مشروع ولی غیر عقلانی و احساسی می‌دانست که باعث از بین رفتن قانون‌گرایی می‌شود. او در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۰۷ دربارهٔ محمود احمدی‌نژاد گفت: «من فکر می‌کنم او کارش را خوب انجام نداد. او با وعدهٔ رفع مشکلات اقتصادی به قدرت رسید که هیچ‌کدام از آنها را عملی نکرد.»
در جواب نامهٔ سرگشادهٔ بهمن قبادی به عباس کیارستمی، کیارستمی اذعان داشت که وی با فیلم‌های شعاری سیاسی موافق نیست چون فیلم‌های سیاسی تاریخ مصرف دارند و ارزش هنر را پایین می‌آورند. کیارستمی در جشنوارهٔ فیلم سان فرانسیسکو سال ۲۰۰۰ باعث شگفتی همگان شد. وی جایزهٔ آکیرا کوروساوا خود را برای یک عمر فعالیت هنری در سینمای ایران به بهروز وثوقی هدیه داد.
او در مصاحبه‌ای با گاردین گفته بود: «در تمام فیلم‌ها خواسته‌ام این است که تصویری مهربان‌تر و صمیمی تر از انسانیت و کشورم را به نمایش بگذارم.» وی ادامه داده بود: «من مثل یک درخت هستم؛ درخت به‌خاطر اینکه از زمین رشد کرده و بیرون آمده، نسبت به آن احساس مسوولیت ندارد، بلکه باید میوه، برگ و شکوفه بیاورد. من هیچ وظیفه‌ای برای تصحیح شناخت اشتباه از کشور و فرهنگ‌ام ندارم. من چه‌کسی هستم که چنین وظیفه‌ای داشته باشم. ازسوی دیگر، تعداد کسانی که فیلم‌های مرا می‌بینند را با کسانی که تحت تأثیر رسانه‌های جمعی غرب هستند مقایسه کنید! من چه کاری می‌خواهم انجام دهم؟.»
جنگ ایران و عراق
کیارستمی در سال ۱۳۹۳ در یک جلسهٔ پرسش و با دانشجویان دانشگاه سیراکیوز جنگ ایران و عراق را «جنگی که هیچ مفهومی نداشت» توصیف کرده بود. او بعداً در گفتگویی که در ایسنا منتشر شد دربارهٔ این اظهار نظرش چنین گفت:
«من جنگ را اساساً بیهوده می‌دانم و به این نمی‌شود شک داشت. اما مسئول جنگ کسی است که آغازش می‌کند نه کسی که دفاع می‌کند. بله هنوز هم می‌گویم و از این جمله خود ذره‌ای عقب‌نشینی نمی‌کنم که ما درگیر جنگی شدیم که هیچ مفهومی نداشت. اما این جنگ به ما تحمیل شد و نمی‌خواستیم درگیر این جنگ بی‌مفهوم شویم. درست است که هردو طرف در جنگ سهیم هستند اما مسئول کسی است که آغاز می‌کند.»
سانسور
مارتین اسکورسیزی با ذکر تلاش فراوان دولت ایران برای سانسور فیلم ده از این موضوع انتقاد کرد و گفت که سانسور هیچگاه خوب نخواهد بود. در سال ۱۹۷۷ میلادی وزارت آموزش و پرورش وقت خواستار آن شد که قسمتی از فیلم کیارستمی که زنان به صورت محجبه بودند حذف شود اما با مخالفت کیارستمی با این حذف، از نمایش فیلم جلوگیری شد. پس از انقلاب ۱۳۵۷ نیز صحنه‌های دوباره گرفته‌شدهٔ بدون حجاب فیلم به نمایش در نیامد.
سیاست در آثار کیارستمی
هیچ فیلمی غیرسیاسی نیست. در هر فیلمی مسائل سیاسی مطرح می‌شوند.
آثار کیارستمی خالی از نگاه سیاسی نیست. در فیلم ده، یک زن در سطح شهر تهران رانندگی می‌کند. به نوشته پیتر بردشاو، «حضور یک زن به عنوان راننده در منطقه‌ای مانند خاورمیانه، که بسیاری با رانندگی زنان مخالفند، معنایی سیاسی و فمینیستی دارد.»منتقدان کیارستمی اما معتقدند فیلم‌های او سویه سیاسی ندارد و نحوه فیلمسازی او در دوران انقلاب را دلیل انتقاد خود می‌دانند. پس از انقلاب با تغییر ساختار اجتماعی و سیاسی ایران کارگردانان ایرانی فیلم‌هایی با تم سیاسی و اجتماعی ساختند. بهرام بیضایی با مرگ یزدگرد، مسعود کیمیایی با خط قرمز و داریوش مهرجویی با مدرسه‌ای که می‌رفتیم گرفتارِ سانسور شدند. کیانوش عیاری فضای انقلاب را در فیلم تازه نفس‌ها نمایش داد. فیلمسازان یکی یکی دچار سانسور می‌شدند اما کیارستمی مشکل چندانی پیدا نکرد. مجموعه فیلم های کیارستمی در دوره انقلاب این فیلم ها هستند: «بهداشت دندان» درباره لزوم نظافت دندان، « به ترتیب یا بدون ترتیب» درباره لزوم رعایت نظم توسط بچه‌ها، «همسرایان» درباره پیرمردی که به علت نبردن سمعک همراه خود در خیابان دچار مشکل می‌شود، «همشهری» درباره مقررات راهنمایی و رانندگی و نحوه برخورد با پلیس راهنمایی و اولی‌ها درباره کلاس اولی‌هایی که در روز اول مهر به مدرسه می‌آیند.
نقدهای وارد به کیارستمی
به جرئت می‌گویم که اگر عبّاس کیارستمی این راه کوتاه و باریک و بدون داشتن حد نصاب تخصّص و فهم در سینما را باب نمی‌کرد ما الآن به یک سینمای اجتماعی، حتّی به کلیدها رسیده بودیم.
مهم‌ترین نقد به عباس کیارستمی در کتاب از پاریس تا تهران آمده است. مازیار اسلامی در کتاب از پاریس تا تهران می‌نویسد: درخشش کیارستمی محصول افتادن سینما در یک خلاء بود. سینمای اروپا که همیشه سعی داشت هژمونی خودش را در برابر هالیوود حفظ کند دنبال ستاره‌ای می‌گشت که جایگزین غول‌های سابق سینمای اروپا مثل فلینی، برگمان و آنتونیونی کند. چه کسی بهتر از یک ایرانی متعلق به جهان پُر رمز و راز شرق که فیلم‌هایش به لحاظ فرمال دقیقاً نقطه مقابل سینمای هالیوود بود و بازتابنده همان عرفان پست‌مدرنیستی مد روز در اروپا بود که جور دیگر دیدن را طلب می‌کرد.
بیماری و مرگ
در تاریخ ۷ فروردین ۱۳۹۵ خبرگزاری آفتاب خبر بستری شدن عباس کیارستمی را بر روی وب گاه خود درج کرد. کیارستمی در پی شدت گرفتن مشکلات جسمی، با نظر پزشکان معالج در بیمارستان بستری شد.در تاریخ شنبه ۱۴ فروردین ۱۳۹۵ خبرگزاری ایسنا خبری مبنی بر اینکه عباس کیارستمی از سرطان دستگاه گوارش رنج می‌برد منتشر کرد. کیارستمی به دلایل متعدد، از جمله خونریزی داخلی، چهار عمل جراحی را پشت سر گذاشت. اولین عمل، عمل جراحیِ درمانی بود. دومین عمل به دلیل خونریزی داخلی صورت گرفت و سومین عمل برای برداشتن کیسه صفرا و آخرین عمل به دلیل عفونتِ پیشرفته بود. در ادامه، روند درمان وی رو به پیشرفت، گزارش شد و طول درمان، بنا به تشخیص تیم معالج برای کنترل شرایط بیماری، عباس کیارستمی در خواب مصنوعی به سر می‌برد. به گفته مشاور وزیر بهداشت یک تیم پزشکی باتجربه پیگیر درمان عباس کیارستمی بود. همچنین حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت به ملاقات کیارستمی رفت و از نزدیک روند درمان او را دنبال کرد. در ۱۵ فروردین نیز بیماری سرطان وی تکذیب شد. در ادامه برای بازتاب اخبار بیماری و سلامتی وی، کانال تلگرامی با عنوان «اخبار مربوط به روند درمانی عباس کیارستمی» راه‌اندازی شد.
محمد شیروانی بعد از ملاقات با کیارستمی در بیمارستان، مطلبی را در صفحه شخصی خود در فیس‌بوک نوشت که در آن از نارضایتی و انتقاد شدید کیارستمی از جراحی انجام شده، خبر داد، در این یادداشت به نقل از آقای کیارستمی گفته شد: من باورم نمی‌شه دیگه بتونم روی پا وایسم و فیلم کار کنم. اون تو [دستگاه گوارش] رو داغون کردند. این اظهارات محمد شیروانی با واکنش تند احمد کیارستمی مواجه شد، وی از لحن انتقادی نسبت به وزیر بهداشت و رعایت نکردن عرف و اخلاق توسط شیروانی انتقاد و بیان کرد وضعیت پدر اورژانسی نیست.
کیارستمی پس از گذراندن دورهٔ نقاهت در تهران برای ادامهٔ درمان با آمبولانس هوایی کمپانی ام کی ۲ با هزینه تهیه‌کننده فیلم آخرش که ساخته نشد، راهی فرانسه شد اما پس از چند روز به علت لخته شدنِ خون، سکته مغزی کرد و در پاریس درگذشت.
بعد از درگذشت عباس کیارستمی، کمپین پیگری پرونده پزشکی او توسط گروهی از سینماگران و علاقه‌مندان به کیارستمی راه‌اندازی شد، هدف این کمپین پیگیری روند درمان عباس کیارستمی در ایران و فرانسه است و قصد دارد تا مشخص کند آیا در روند درمان این کارگردان قصوری از طرف تیم پزشکی رخ داده‌است یا خیر.
واکنش‌ها
درگذشت کیارستمی با واکنش‌های متعددی از سوی هنرمندان و سیاستمداران داخلی و خارجی و مطبوعات جهان مواجه شد. حسن روحانی در واکنش به درگذشت عباس کیارستمی در توئیتر خود نوشت: «نگاه متفاوت و عمیق عباس کیارستمی به زندگی و دعوت انسان‌ها به صلح و دوستی، دستاوردی ماندگار در هنر هفتم خواهد بود».همچنین فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه در بیانیه‌ای که کاخ الیزه منتشر کرد، به عباس کیارستمی ادای احترام کرد و نوشت: «عباس کیارستمی، هنرمند بزرگ ایرانی بود که سینمایش جهانی حرف می‌زد و فکر می‌کرد. او جایگاه والایی در تاریخ سینما دارد. او یک فیلمساز بود و همچنین یک شاعر و عکاس. عباس کیارستمی در آثار ادبی خود به مسائل ریز و روزمره بُعدی خاص و جهانی می‌بخشید.» اولاند همچنین به رابطه نزدیک هنری و دوستانه این فیلمساز ایرانی با کشور فرانسه اشاره کرد.
وزیران فرهنگ فرانسه و اتریش نیز به صورت جداگانه پیام تسلیت خود را برای خانواده و جامعه هنری ایران فرستادند.
مارتین اسکورسیزی کارگردان آمریکایی با نوشتن بیانیه‌ای رسمی نسبت به درگذشت عباس کیارستمی کارگردان ایرانی واکنش نشان داد و از این واقعه به عنوان «از دست رفتن هنرمندی نادر با دانشی ویژه» یاد کرد. اسکورسیزی در بیانیه‌ای رسمی که در هالیوود ریپورتر منتشر شد نوشت: «وقتی خبر مرگ عباس کیارستمی را شنیدم عمیقاً شوکه و غمگین شدم. او یکی از آن هنرمندان نادر با دانش ویژه از دنیا بود که اگر بخواهیم با کلمات ژان رنوآر بزرگ بگوییم: «واقعیت همیشه جادو می‌کند». برای من، این حرف بدنه کاری خارق‌العاده کیارستمی را جمع‌بندی می‌کند. هر صحنه از طعم گیلاس یا خانه دوست کجاست؟ پر از زیبایی و سورپرایز است که با صبر و دقت ضبط شده‌است. من توانستم طی ۱۰ یا ۱۵ سال اخیر عباس را بشناسم. او انسان بسیار خاصی بود ساکت، برازنده، متواضع، خوش‌سخن و بسیار هوشیار. او یک جنتلمن حقیقی بود و واقعاً یکی از بزرگترین هنرمندان ما». بازیگر آمریکایی کیت وینسلت با انتشار تصویری از عباس کیارستمی درگذشت این کارگردان ایرانی را تسلیت گفت. ژولیت بینوش بازیگر فرانسوی نیز با انتشار تصاویر و متنی در توییتر و اینستاگرام خود نوشت: «خاطرات خوبی را با هم داشتیم. برای او طلب آرامش می‌کنم». جاشوآ اوپنهایمر کارگردان بریتانیایی نوشت: «تاسف بسیار از درگذشت عباس کیارستمی کارگردان کلوز آپ که یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های من است». اصغر فرهادی، کارگردان ایرانی برنده اسکار، نیز گفت: «با درگذشت عباس کیارستمی نه فقط سینما بلکه دنیا یک انسان بزرگ را از دست داد». فرانسیس فورد کوپولا کارگردان سرشناس خالق سری فیلم‌های پدرخوانده نیز به عباس کیارستمی فقید ادای احترام کرد. کاپولا با اشتراک گذاشتن تصویر مجله ادبی خود که در سال ۲۰۱۲ توسط عباس کیارستمی فقید طراحی شده بود به کارگردان سرشناس سینمای ایران ادای احترام کرد. ژان-کلود کریر فیلمنامهنویس، ژیل ژاکوب، رئیس چند دوره جشنواره فیلم کن و همچنین ژان‌لوک نانسی فیلسوف و استاد دانشگاه نیز به صورت جداگانه پیام‌هایی را برای درگذشت کیارستمی ارسال کردند. منتقدان بزرگ سینمایی مانند ریچارد برودی، جف اندرو، نیک نیومان و رابی کالین نیز در مطالب متعدد و جداگانه به ستایش از عباس کیارستمی پرداختند و از سینمای وی نوشتند. اصغر فرهادی پس از شنیدن خبر فوت عباس کیارستمی به گاردین گفت: شوکه شده‌ام. با درگذشت عباس کیارستمی نه فقط سینما بلکه دنیا یک انسان بزرگ را از دست داد. سید محمد خاتمی در پیامی نوشت: «درگذشت تأسف‌انگیز هنرمند خلاق و مبتکر جناب آقای عباس کیارستمی خسارتی بود سنگین برای هنر فاخر ایران عزیز.» اکبر هاشمی رفسنجانی در پیامی نوشت: «عباس کیارستمی هنر هفتم کشورمان را بین‌المللی کرد و پیام آزادگی، صلح و دوستی مردم ایران را به سراسر دنیا رساند». وزیر امور خارجه ایران، محمدجواد ظریف، در توییتر نوشت: «ایران چهره شاخص و برجسته‌ای در سینمای بین‌الملل را از دست داد.» مسعود کیمیایی دربارهٔ او گفت: می‌دانم تا آخر عمر سوگوارش خواهم بود. عزای ملی هنر را اعلام کنید. جسمش رفت اندیشه‌اش ماند.دویچه وله، تلگراف، نیویورک تایمز، یورو نیوز، آسوشیتد پرس، گاردین، الجزیره، هاف‌پست، فرانس ۲۴، سی‌ان‌ان، هالیوود ریپورتر، کوریره دلا سرا، لو موند، هاآرتص، یواس‌ای تودی، دیلی تلگراف، ایندیپندنت، ورایتی، بی‌بی‌سی، لس‌آنجلس تایمز، دیلی میل، نیویورکر، اسکرین اینترنشنال و گلوب اند میل از جمله رسانه و نشریات معتبر جهان بودند که خبر درگذشت کیارستمی را تسلیت و سرتیتر خبر خود نمودند. سازمان ملل متحد در حساب توییت خود نوشت: خانواده ملل متحد در ایران عمیقاً از مرگ عباس کیارستمی فیلمساز سرشناس غمگین است. همچنین از شب درگذشت کیارستمی مردم و هنرمندان برای ادای احترام و بدرقه وی به مدت سه شبانه روز در موزه سینما و خانه سینما گرد هم آمدند. مراسم یابود کیارستمی دو روز بعد از مرگ وی در خانه شعر پاریس برگزار شد. ژان-کلود کریر فیلمنامهنویس، بازیگر و همچنین ژان‌لوک نانسی فیلسوف و استاد دانشگاه نیز به صورت جداگانه پیام‌هایی را برای یادبود کیارستمی ارسال کردند که در جلسه یابود وی برای حاضرین قرائت شد. کیومرث پوراحمد، رسول صدرعاملی، سیف‌الله صمدیان، رضا میرکریمی و ژیل ژاکوب هم از حاضران در این مراسم بودند. همچنین عصر همین روز در پاریس جمعی از مردم فرانسه، هنرمندان و ایرانی‌های مقیم پاریس، عکس‌هایی از عباس کیارستمی را آراسته به شمع و گل بر بستر رودخانه سن قرار دادند و به صورت نمادین با این کارگردان سرشناس وداع کردند. بعد از درگذشت کیارستمی دفتری به یاد این کارگردان بزرگ در نمایندگی ایران در یونسکو گشوده شد.
تشییع و خاکسپاری
پیکر عباس کیارستمی در شامگاه ۱۸ تیر از پاریس به ایران منتقل شد. تشییع جنازه نیز با حضور خانواده وی و هنرمندان در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی برگزار شد. بر اساس وصیت‌نامه متوفّی قرار شد پیکرش در لواسان به خاک سپرده شود. مراسم تشییع پیکر عباس کیارستمی یکشنبه ۲۰ تیر ماه از مقابل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با حضور هنرمندان و دوستداران و چهره‌های سیاسی و فرهنگی در خیابان حجاب برگزار گردید. پس از تشییع مقابل کانون، مراسم خاکسپاری کیارستمی در گورستان توک مزرعه لواسان انجام شد و پیکرش با همراهی خانواده‌اش و چند هنرمند نزدیک به خاک سپرده شد. در جای‌جای آرامستان توک مزرعه و خیابان‌های ورودی لواسان پوسترهای کیارستمی نصب شده بود و کیارستمی که دوستدار طبیعت بود در گورستانی پر از درخت آرام گرفت.
شکستن سنگ قبر
روز ۱۶ فروردین ۱۳۹۶ دیده شد که سنگ مزار عباس کیارستمی را شکسته و روی سنگ قبر سیمان ریخته‌اند. آنها حتی نهال درخت گیلاس را که کنار مزار او کاشته شده بود را از ریشه درآورده بودند.
علت مرگ
در ۸ خرداد ماه سال ۱۳۹۶ رئیس کل سازمان نظام پزشکی در رابطه با علت اصلی مرگ کیارستمی اظهار داشت که خونریزی حاد تحت پرده‌های مغزی (ساب دورال) که منجر به مرگ مغزی وی شده بود، علت اصلی مرگ او تشخیص داده شد. این خونریزی نیز ناشی از استفاده از دارویی به نام هپارین با دوز ۲۴ هزار واحد در روز است.
در کتاب «مرگ و دیگر هیچ» که توسط بهمن کیارستمی و به کوشش نشر نظر منتشر شده، دست‌نوشته‌های عباس کیارستمی در سال ۱۳۷۶ و با خط خودش منتشر شده‌اند. در ابتدای این کتاب شعری هایکو از عباس کیارستمی آورده شده: «من می‌خواهم با مرگ خود بمیرم، نه با مرگ پزشکی» اما علت مرگ کیارستمی نشان می‌دهد که او به این آرزوی دیرینه‌اش نرسیده‌است.
فیلم‌شناسی
| نام فیلم | سال | نویسنده | کارگردان | تدوین | مدت | توضیحات و جوایز |
|---|---|---|---|---|---|---|
| نان و کوچه | ۱۳۴۹ | آری | آری | ۱۰ دقیقه | فیلم کوتاه بر اساس طرحی از تقی کیارستمی برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان ۱۳۴۹ |
|
| زنگ تفریح | ۱۳۵۱ | آری | آری | ۱۱ دقیقه | فیلم کوتاه | |
| تجربه | ۱۳۵۱ | امیر نادری | آری | آری | ۶۰ دقیقه | فیلم‌نامه به صورت مشترک با امیر نادری نوشته شد |
| مسافر | ۱۳۵۳ | آری | آری | ۸۳ دقیقه | بر اساس نوشته حسن رفیعی (واقع‌گرایی و پیچیدگی در مقابل سادگی) برنده مجسمه طلایی جشنواره فیلم‌های کودکان تهران ۱۳۵۳ برنده جایزه ویژه و جایزه شهر جشنواره فیلم ریمینی ۱۹۹۳ |
|
| من هم می‌توانم | ۱۳۵۴ | آری | آری | ۳ دقیقه ۳۰ | فیلم کوتاه | |
| دو راه حل برای یک مسئله | ۱۳۵۴ | آری | آری | ۴ دقیقه ۲۵ | فیلم کوتاه | |
| رنگ‌ها | ۱۳۵۴ | آری | آری | ۱۵ دقیقه | فیلم کوتاه | |
| لباسی برای عروسی | ۱۳۵۴ | آری | آری | ۵۷ دقیقه و ۳۰ ثانیه | نویسندگان عباس کیارستمی و پرویز دوایی، (تضاد در دورهٔ نوجوانی) برنده دیپلم ویژه هیئت داوران و جایزه تلویزیون ملی ایران یازدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان و نوجوانان تهران ۱۳۵۴ برنده دیپلم افتخار جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو ۱۹۷۷ |
|
| از اوقات فراغت خود چگونه استفاده کنیم: نقاشی | ۱۳۵۵ | آری | آری | ۷ دقیقه | فیلم کوتاه | |
| گزارش | ۱۳۵۶ | آری | آری | ۱۱۲ دقیقه | نخستین فیلم بلند عباس کیارستمی تهیه‌کننده بهمن فرمان‌آرا |
|
| بزرگداشت معلم‌ها | ۱۳۵۶ | آری | آری | آری | ۲۰ دقیقه | فیلم کوتاه |
| راه حل | ۱۳۵۶ | آری | آری | آری | ۱۱ دقیقه | فیلم کوتاه برنده جایزه اول جشنواره بین‌المللی آموزش مکزیک ۱۹۷۶ |
| قضیه شکل اول، شکل دوم | ۱۳۵۸ | آری | آری | آری | ۵۳ دقیقه | این فیلم پس از سی سال در شهریور ماه ۱۳۸۸ در اینترنت، اکران عمومی شد برنده جایزه جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان تهران سال ۱۳۵۸ |
| دندان‌درد | ۱۳۵۹ | داریوش دیانتی | آری | ۲۴ دقیقه | فیلم کوتاه | |
| بهداشت دندان | ۱۳۶۰ | آری | آری | ۲۴ دقیقه | فیلم کوتاه | |
| به ترتیب یا بدون ترتیب | ۱۳۶۱ | آری | آری | آری | ۱۵ دقیقه | فیلم کوتاه |
| همسرایان | ۱۳۶۱ | آری | آری | آری | ۱۷ دقیقه | فیلم کوتاه (بر اساس طرحی از محمد جواد کهنموئی) |
| همشهری | ۱۳۶۲ | آری | آری | ۵۲ دقیقه | فیلم مستند | |
| اولی‌ها | ۱۳۶۳ | آری | آری | آری | ۸۴ دقیقه | فیلم مستند برنده جایزه ویژه و جایزه شهر جشنواره فیلم ریمینی ۱۹۹۳ جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۴ |
| کلید | ۱۳۶۴ | آری | ابراهیم فروزش | آری | ۷۶ دقیقه | |
| خانه دوست کجاست؟ | ۱۳۶۵ | آری | آری | آری | ۸۳ دقیقه | برنده جایزه ویژه هیئت داوران و لوح زرین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۵ جزو ۵۰ فیلم پیشنهادی بنیاد فیلم بریتانیا ۱۹۸۷ نامزد پلنگ طلایی، برنده پلنگ برنزی، دریافت جایزه کنفدراسیون بین‌المللی هنر سینما جشنواره فیلم لوکارنو ۱۹۸۹ برنده جایزه فیبرشی و فیلم منتخب انجمن منتقدان فیلم جشنواره فیلم لوکارنو ۱۹۸۹ برنده جایزه ویژه هیئت داوران و لوح زرین جشنوارهٔ فیلم فجر ۱۳۶۵ برنده جایزه سینمای هنر و تجربه در دومین جشنواره برخوردهای سینمایی کن ۱۹۸۹ برنده جایزه گریفون برنزی و مدال طلای شهر جشنواره فیلم جیفونی ۱۹۹۰ برنده جام نقره‌ای و جایزه ویژه جشنواره فیلم ریمینی ۱۹۹۰ برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره سلطنتی بلژیک ۱۹۹۰ برنده جایزه سینه کید جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان آمستردام ۱۹۹۲ برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم رم ۱۹۹۵ |
| مشق شب | ۱۳۶۷ | آری | آری | ۸۶ دقیقه | ||
| کلوزآپ | ۱۳۶۸ | آری | آری | آری | ۸۶ دقیقه | این فیلم به انتخاب بنیاد فیلم بریتانیا، توسط نشریهٔ سایت اند ساوند در فهرست ۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما قرار گرفت این فیلم در فهرست منتشر شده از سوی جشنواره فیلم بوسان در فهرست ده فیلم برتر تاریخ آسیا قرار گرفت برنده جایزه ویژه منتقدان از جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال ۱۹۹۰ کاندید جایزه بهترین فیلم‌نامه و کارگردانی و برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۸ برنده جایزه آر نقره‌ای جشنواره فیلم ریمینی ۱۹۹۱ برنده جایزه ویژه بهترین فیلم و کارگردانی جشنواره فیلم دان کراکیور ۱۹۹۱ برنده جایزه شهری، جایزه مطبوعات، جایزه دانشجویان و جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم دونکرک ۱۹۹۱ برنده دیپلم افتخار و جایزه فیبرشی جشنواره بین‌المللی فیلم استانبول ۱۹۹۲ برنده جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم جشنواره فیلم تورین ۱۹۹۶ |
| زندگی و دیگر هیچ | ۱۳۷۰ | آری | آری | آری | ۹۰ دقیقه | فیلم مستند برپایه ادبیات داستانی تدوین (عباس کیارستمی و چنگیز صیاد) برنده جایزه بخش نوعی نگاه در چهل و پنجمین جشنواره فیلم کن ۱۹۹۲ برنده جایزه ویژه منتقدان هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم سائوپائولو ۱۹۹۳ |
| سفری به دیار مسافر | ۱۳۷۲ | آری | بهمن کیارستمی | ۵۲ دقیقه | ||
| زیر درختان زیتون | ۱۳۷۳ | آری | آری | آری | ۱۰۳ دقیقه | سه‌گانه زلزله برنده هوگو نقره‌ای جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو ۱۹۹۴ نامزد نخل طلایی جشنواره فیلم کن ۱۹۹۴ برنده خوشه طلایی بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم وایادولید ۱۹۹۴ برنده جایزه منتقدان بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم سائوپائولو ۱۹۹۴ برنده رز طلایی نشست فیلم برگامو ۱۹۹۵ برنده جایزه پرده نقره‌ای بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم سنگاپور ۱۹۹۵ برنده جایزه رز طلایی نشست فیلم برگامو ۱۹۹۵ نامزد جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم شیکاگو ۱۹۹۶ نامزد جایزه ایندیپندنت اسپیریت بهترین فیلم خارجی زبان ۱۹۹۶ |
| سفر | ۱۳۷۳ | آری | علیرضا رئیسیان | ۸۴ دقیقه | نامزد صدف طلایی جشنواره فیلم سن‌سباستین ۱۹۹۶ | |
| بادکنک سفید | ۱۳۷۳ | آری | جعفر پناهی | ۸۵ دقیقه | نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلم نامه سیزدهمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۷۳ | |
| لومیر و شرکا | ۱۳۷۴ | آری | ۸۵ دقیقه | بخش شام برای یک نفر فیلمی متشکل از ۴۱ فیلم کوتاه به کارگردانی ۴۱ کارگردان مانند میشائل هانکه، کوستا گاوراس، آلن کورنو، تئو آنگلوپولوس، لیو اولمان، آرتور پن، آندری کونچالوفسکی، اسپایک لی، کلود للوش، ژانگ ییمو، یوسف شاهین و دیوید لینچ |
||
| دربارهٔ نیس | ۱۳۷۴ | آری | فیلم مستند بخش مسیرهای پیاده‌روی مستندی به کارگردانی ۷ کارگردان مانند کوستا گاوراس و رائول روئیز |
|||
| تولد نور | ۱۳۷۶ | آری | آری | ۵ دقیقه | فیلم کوتاه | |
| طعم گیلاس | ۱۳۷۶ | آری | آری | آری | ۹۵ دقیقه | تایم در سال ۲۰۰۹ این فیلم را به عنوان یکی از ۱۰ فیلم برتر تاریخ کن نامید برنده نخل طلایی جشنواره فیلم کن ۱۹۹۷ برنده جایزهٔ بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم بوستون ۱۹۹۷ نامزد بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم تلورید ۱۹۹۷ نامزد شاهرخ نقره‌ای انجمن منتقدان فیلم آرژانتین ۱۹۹۷ برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن ملی منتقدان فیلم ۱۹۹۸برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم جاکارتا ۱۹۹۸ برنده جایزه ویژه جشنواره بین‌المللی فیلم استانبول ۱۹۹۹ برنده جایزه ویژه یونسکو مدال طلایی فلینی جشنواره بین‌المللی فیلم تسالونیکی ۱۹۹۹ |
| بید و باد | ۱۳۷۷ | آری | محمدعلی طالبی | ۷۷ دقیقه | نویسندگان (عباس کیارستمی و محمدعلی طالبی) | |
| باد ما را خواهد برد | ۱۳۷۸ | آری | آری | آری | ۱۱۸ دقیقه | جزو صد اثر برتر سینمای جهان در دهه گذشته از نگاه برگزارکنندگان جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو ۱۹۹۷ نامزد بهترین فیلم خارجی زبان جایزه مستقل اسپریت ۱۹۹۷ برنده شیر نقره‌ای و نامزد جایزهٔ شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز ۱۹۹۹ برندهٔ جایزهٔ هیئت داوران، جایزه هیئت داوران جوان و جایزه فیپرشی جشنواره فیلم ونیز ۱۹۹۹ خوشه طلایی جشنواره بین‌المللی بین‌المللی وایادولید ۱۹۹۹ برنده جایزه بزرگ انجمن منتقدان فیلم بلژیک ۱۹۹۹ نامزد بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم شیکاگو ۱۹۹۹ جایزه تماشاگران جشنواره سینمای جدید مونترال ۱۹۹۹ برنده جایزه فیپرشی جشنواره فیلم مؤلف بلگراد ۲۰۰۰ |
| ای‌بی‌سی آفریقا | ۱۳۷۹ | آری | ۸۴ دقیقه | مستند با ساختار داستانی که به سفارش سازمان ملل متحد در کامپالا و اوگاندا فیلمبرداری شد برنده جایزه بهترین فیلم مفهومی جشنواره بین‌المللی فیلم والادولید ۲۰۰۱ |
||
| ایستگاه متروک | ۱۳۸۰ | آری | علیرضا رئیسیان | ۹۶ دقیقه | نویسندگان (عباس کیارستمی و کامبوزیا پرتوی) | |
| ده | ۱۳۸۰ | آری | آری | ۸۹ دقیقه | طی یک نظرخواهی که توسط فهرست مجله امپایر در سال ۲۰۰۸ از میان ده هزار سینمارو صورت گرفت، این فیلم در فهرست ۵۰۰ فیلم برتر تاریخ سینما در رده ۴۴۷ قرار گرفت فروش ویدئویی فیلم در آمریکا بیش از ۱۰۰ هزار دلار کایه دو سینما نیز این فیلم را جزو ۱۰ فیلم برتر دهه ۲۰۰۰ معرفی کرد نامزد نخل طلایی جشنواره فیلم کن ۲۰۰۲نامزد جایزه کلوترودیس ۲۰۰۴ نامزد جایزه بهترین فیلم جامعه بین‌المللی سینه فیل ۲۰۰۴ |
|
| پنج | ۱۳۸۱ | آری | آری | ۷۴ دقیقه | فیلم مستند نامزد جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم برلین ۲۰۰۴ |
|
| ده دقیقه پیرتر | ۱۳۸۱ | آری | ||||
| طلای سرخ | ۱۳۸۲ | آری | جعفر پناهی | ۹۷ دقیقه | برنده جایزه هیئت داوران بهترین فیلم‌نامه جشنواره فیلم کن ۲۰۰۳ | |
| ۱۰ روی ده | ۱۳۸۳ | آری | آری | ۸۸ دقیقه | فیلم مستند برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم آدلاید ۲۰۰۴ |
|
| جاده‌های کیارستمی | ۱۳۸۴ | آری | آری | ۳۲ دقیقه | فیلم کوتاه فیلم منتخب بخش گفتگو جشنواره فیلم‌های مستند آسیا ۲۰۰۴ نامزد جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم ترایبکا ۲۰۰۴ |
|
| بلیت‌ها | ۱۳۸۴ | آری | ۱۰۹ دقیقه | فیلم ۳ اپیزودی به کارگردانی ارمانو اولمی، عباس کیارستمی و کن لوچ نامزد روبان نقره‌ای سندیکای ملی روزنامه‌نگاران فیلم ایتالیا ۲۰۰۶ |
||
| کارگران مشغول کارند | ۱۳۸۴ | آری | مانی حقیقی | ۷۵ دقیقه | بر اساس طرحی از عباس کیارستمی (نویسندگان مانی حقیقی و عباس کیارستمی) | |
| فرش ایرانی | ۱۳۸۵ | آری | آری | ۳۲ دقیقه | فیلم کوتاه بخش (کجاست جای رسیدن؟) ۱۵ اپیزود به کارگردانی ۱۵ کارگردان مانند بهرام بیضایی، داریوش مهرجویی، جعفر پناهی، مجید مجیدی و رضا میرکریمی |
|
| هر کس سینمای خودش | ۱۳۸۶ | آری | آری | ۱۱۹ دقیقه | بخش رومئوی من کجاست؟ | |
| شیرین | ۱۳۸۷ | آری | آری | آری | ۹۲ دقیقه | نامزد جایزه بهترین فیلم خارجی زبان جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز ۲۰۰۸ نامزد جایزه بهترین فیلم خارجی زبان جشنواره بین‌المللی فیلم روتردام ۲۰۰۹ نامزد جایزه بهترین فیلم آسیایی جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو ۲۰۰۹ |
| کپی برابر اصل | ۱۳۸۹ | آری | آری | ۱۰۶ دقیقه | نامزد نخل طلایی جشنواره فیلم کن ۲۰۱۰ برنده جایزه سنبله طلایی پنجاه و پنجمین جشنواره فیلم وایادولید ۲۰۱۰ برنده جایزه یورو سینما جشنواره بین‌المللی فیلم هاوایی ۲۰۱۰ برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم دالاس‌فورت وورث ۲۰۱۱ برنده جایزه جوانان و نامزد نخل طلا جشنواره فیلم کن ۲۰۱۰ نامزد هوگو طلایی بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو ۲۰۱۰ برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم ایروان ۲۰۱۰ نامزد جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان واشینگتن دی سی ۲۰۱۱ برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم سانفرانسیسکو ۲۰۱۱ برنده جایزه بهترین فیلم سال، جوایز انجمن منتقدان فیلم آنلاین ۲۰۱۲ نامزد جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامه جامعه بین‌المللی سینه فیل ۲۰۱۲ نامزد جایزه بهترین فیلم خارجی زبان فیلم اوفتا ۲۰۱۲ برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم گرجستان ۲۰۱۲ نامزد جایزه آفکا بهترین فیلم انجمن منتقدان فیلم استرالیا ۲۰۱۲ نامزد جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم اوهایو ۲۰۱۲ |
|
| مثل یک عاشق | ۱۳۹۱ | آری | آری | ۱۰۹ دقیقه | نامزد نخل طلایی جشنواره فیلم کن ۲۰۱۲ نامزد جایزه بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو ۲۰۱۲ نامزد جایزه بهترین کارگردانی جوایز فیلم آسیا ۲۰۱۳ برنده جایزه بهترین فیلم جوایز فیلم حرفه‌ای ژاپن ۲۰۱۳ |
|
| آشنایی با لیلا | ۱۳۹۱ | آری | عادل یراقی | ۸۸ دقیقه | ||
| آینده دوباره پر شده | ۱۳۹۲ | آری | آری | ۲ دقیقه | فیلم کوتاه ونیز ۷۰: آینده دوباره پر شده |
|
| ۲۴ فریم | ۱۳۹۶ | آری | آری | ۱۱۴ دقیقه |
جایزه‌ها و افتخارات
- کیارستمی مورد تحسین مخاطبان و منتقدان سراسر جهان قرار گرفت و موفق به دریافت حداقل هشتاد جایزه معتبر تا سال ۲۰۱۴ شده‌است.
فردی
- جایزه روبرتو روسلینی ۱۹۹۰
- جایزه سینمایی دکوورتس ۱۹۹۲
- جایزه فرانسوا تروفو جشنواره فیلم جیفونی به خاطر مجموعه آثار ۱۹۹۳
- جایزه پیر پائولو پازولینی ۱۹۹۵
- مدال طلا فدریکو فلینی یونسکو ۱۹۹۵
- دریافت نشان شوالیه هنر و ادب فرانسه ۱۹۹۶
- برنده نخل طلایی جشنواره فیلم کن ۱۹۹۷
- جایزه یادبود ویتوریو دسیکا ۱۹۹۷
- برنده مدال طلای فلینی ۱۹۹۷
- جایزه اسکندر طلایی، جشنواره بین‌المللی فیلم تسالونیکی ۱۹۹۹
- شیر نقره‌ای جشنواره فیلم ونیز ۱۹۹۹
- لوح طلایی پانوراما سینمای اروپا ۱۹۹۹
- جایزه ویژه جشنواره فیلم‌های مدیترانه‌ای مون‌پلیه ۱۹۹۹
- جایزه آکیرا کوروساوا جشنواره فیلم سانفرانسیسکو برای یک عمر دستاورد هنری ۲۰۰۰
- جایزه ویژه از وزارت فرهنگ و هنر لبنان ۲۰۰۰
- دکترای افتخاری دانشگاه اکول نرمال سوپریور ۲۰۰۳
- جایزه سینمایی کنراد ولف ۲۰۰۳
- نامزد عضویت بنیاد فیلم بریتانیا ۲۰۰۵
- جایزه یک عمر دستاورد سینمایی جشنوارهٔ فیلم ایسلند ۲۰۰۵
- نشان افتخار پلنگ طلایی، جشنواره فیلم لوکارنو ۲۰۰۵
- جایزه یک عمر دستاورد جشنواره بین‌المللی فیلم ایروان ۲۰۰۵
- برنده جایزه هانری لانگلوا ۲۰۰۶
- دکترای افتخاری دانشگاه تولوز ۲۰۰۷
- نشان استاد بزرگ جهان، جشنواره فیلم کلکته ۲۰۰۷
- جایزه افتخاری فیلمساز، جشنواره فیلم ونیز ۲۰۰۸
- دریافت جام جم ۲۰۰۸
- جایزه جایزه شایستگی سینمایی برای یک عمر دستاورد سینمایی جشنواره فیلم مونیخ ۲۰۱۰
- دکترای افتخاری دانشگاه پاریس ۲۰۱۰
- خوشه طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم وایادولید ۲۰۱۰
- نشان افتخار دولت ژاپن ۲۰۱۳
- نشان دکوراسیون علوم و هنر اتریش ۲۰۱۴
- جایزه یک عمر دستاورد سینمایی جشنواره بین‌المللی فیلم پرتقال طلایی آنتالیا ۲۰۱۴
- عضویت در آکادمی علوم و هنرهای سینمایی اسکار ۲۰۱۶
کتاب‌شناسی
به قلم کیارستمی
- باد و برگ (شعر)
- حافظ به روایت کیارستمی
- سعدی از دست خویشتن فریاد
- همراه با باد
- ده (۱۰)
- گرگی در کمین
- جزئی از غزلیات شمس (آتش)
دربارهٔ کیارستمی
- سینمای عباس کیارستمی؛ نوشتهٔ آلبرتو النا، ترجمهٔ زهرا میرآخورلی- فرامرز آشنای قاسمی، نشر نارنج (۱۳۹۷)
- عباس کیارستمی و فیلم _ فلسفه؛ نوشتهٔ مَتیو اَبوت، ترجمهٔ صالح نجفی، نشر لِگا (۱۳۹۶)
- سینمای عباس کیارستمی نوشته جاناتان رزنبام و مهرناز سعید وفا
- بداهت فیلم، ژان لوک نانسی
- عباس کیارستمی و درس‌هایی از سینما، نوشته محمودرضا ثانی، با مقدمه ژان کلود کریر، انتشارات معین
- سینمای عباس کیارستمینوشته روبرت صافاریان، انتشارات روزنه
- پاریس- تهران: سینمای عباس کیارستمی، نوشته مراد فرهادپور، مازیار اسلامی (۱۳۸۷)
- عباس کیارستمی فیلمساز رئ‍ال‍ی‍س‍ت، نوشته ای‍رج ک‍ری‍م‍ی (۱۳۶۵)
- نوعی نگاه، عباس کیارستمی: ده روی ده (درس‌های سینما)
- پنج (دربارهٔ ساخت فیلم)، کارگاه فیلمسازی، به کوشش دری رضایی (۱۳۸۹)
- وقتی پروست با کیارستمی چای می‌نوشد، نوشته کوروش رنجبر (۱۳۸۹)
- خوانشی پساساختگرا از آثار عباس کیارستمی، نوشته فریده آفرین و امیرعلی نجومیان (۱۳۸۹)
- مجموعه م‍ق‍الات در نقد و معرفی آثار عباس کیارستمی، به اه‍ت‍م‍ام زاون قوکاسیان (۱۳۷۵)
- منقار باز پرنده: سینمای عباس کیارستمی، آرش سنجابی، انتشارات کتاب آمه (۱۳۹۲)
- طعم گیلاس، نوشته سعید عقیقی، انتشارات فرشاد، نشر قطره (۱۳۷۸)
- طرحی از دوست نگاهی به زندگی و آثار فیلمساز اندیشمند عباس کیارستمی، نوشته محمد شعبانی پیرپشته، نشر روزنه (۱۳۷۶)
- سینماگران ایران: عباس کیارستمی، نوشته عباس بهارلو، انتشارات نوروز هنر (۱۳۷۹)
- خانه‌ای با شیروانی قرمزنوشته مرجان صائبی
در نگاهِ دیگران
- مارتین اسکورسیزی: یکی از برترین کارگردان‌های تاریخ سینمای جهان، کیارستمی نماینده عالی‌ترین سطح هنر در سینماست.
- ورنر هرتسوک: کارگردان سرشناس آلمانی، فیلم خانه دوست کجاست؟ کیارستمی را یکی از پنج فیلم محبوب خود دانسته‌است.
- ژان-لوک گدار: سینما با گریفیث آغاز می‌شود و با کیارستمی پایان می‌یابد.
- کوروساوا: به نظرم فیلم‌های این کارگردان ایرانی خارق‌العاده هستند. کلمات نمی‌توانند احساسات مرا بیان کنند. پیشنهاد می‌کنم فیلم‌هایش را ببینید و بعد متوجه می‌شوید چه می‌گویم. ساتیا جیت رای که درگذشت خیلی ناراحت شدم اما با دیدن فیلم‌های کیارستمی خدا را شکر می‌کنم که جایگزینی برای او پیدا کردیم.
در رأی‌گیری‌ها
ششمین فیلمساز برتر ایران
کیارستمی، جز سرشناسی بسیار گسترده از دههٔ ۱۹۹۰ در اروپا، در ایران نیز محبوب و شناخته بود؛ به‌طوری‌که در رأی‌گیری از ۵۵ فیلم‌شناس ایرانی به سال ۱۳۸۱، کیارستمی همراهِ امیر نادری ششمین فیلمساز برتر تاریخ سینمای ایران شناخته شد.
ده فیلمساز برتر آسیا
کیارستمی و فیلم کلوزآپ ساخته وی، در جریان بیستمین جشنواره بین‌المللی فیلم پوسان ۲۰۱۵ در رده‌بندی برترین هنرمندان و فیلم‌های قاره آسیا، در میان ۱۰ هنرمند و اثر شاخص قاره قرار گرفتند. عباس کیارستمی در فهرست ۱۰ کارگردان برتر سینمای آسیا، پس از یاسوجیرو اوزو و هو شیائو-شین در رده سوم برترین‌ها قرار گرفته‌است. آکیرا کوروساوا، ساتیا جیت رای، وونگ کار وای، اپیچاتپونگ ویراستاکول، جیا ژانکه، کنجی میزوگوچی و ادوارد یانگ رتبه‌های بعدی این رده‌بندی را به خود اختصاص داده‌اند.
ششمین کارگردان برتر جهان
روزنامه گاردین در سال ۲۰۱۱ در گزارشی فهرست ۴۰ کارگردان بزرگ معاصر سینمای دنیا را منتشر کرد. عباس کیارستمی در مکان ششم این لیست و بالاتر از بسیاری از چهره‌های نامدار سینما همچون دیوید کراننبرگ، دیوید فینچر، استیون سودربرگ، پدرو آلمودوار و گاس ون سنت قرار گرفت.
محبوب‌ترین چهره سینمای ایران
در سال ۲۰۱۵ در یک نظرسنجی که توسط وب سایت فرانسوی لاسینتک (سینماتک) از ۲۶ کارگردان برجسته معاصر سینمای جهان انجام شد، عباس کیارستمی محبوب‌ترین چهره سینمای ایران از دیدگاه این گروه از موفق‌ترین کارگردانان حال حاضر سینمای جهان بود.
بدون دیدگاه