متولدین ۲۰ ژوئیه سینما ، تئاتر و موسیقی؛ فرانچسکو پترارک

زندگی‌نامه

فرانچسکو پترارک در ۲۰ جولای ۱۳۰۴ میلادی در آرتزو ایتالیا دیده به جهان گشود تا هشت سالگی در توسکانی زندگی کرد، سپس به آوینون فرانسه نقل مکان کرد. پدرش مشاور حقوقی بود که در ۱۳۰۲میلادی از فلورانس تبعید شده و به آرتزو آمده بود. پترارک از ۱۳۵۳ میلادی تا پایان زندگی در ایتالیا و در دولت‌شهرهای میلان، پادوا، ونیز و آرکوا زندگی کرد، وی در آن سال ها ایده ایجاد ایتالیای متحد و وارث امپراتوری رم را گسترش داد. این ادیب ایتالیایی تحصیلات خود را در رشته حقوق در بولونیا آغاز کرد اما این رشته را ادامه نداد و همه وقت را به نویسندگی و شاعری صرف کرد. وی در نثر و نظم استاد بود و باعث اعتبار زبان لاتین شد به همین دلیل سنای رم به او لقب ملک‌الشعرا داد. در حقیقت پترارک یکی از مشهورترین شاعران و نویسندگان اواخر سده چهاردهم است که به زبان لاتین و ایتالیایی آثار مهمی تألیف کرده ‌است.

یکی از مشهورترین کارهای وی جمع‌آوری شعرهای ایتالیایی بود که به نام کتاب ترانه منتشر شد و با نام غزلیات پترارک به انگلیسی ترجمه شده ‌است. مجموعه مراسلات وی که به لحاظ جزئیات تاریخی و اجتماعی مهم هستند، نیز به زبان لاتین است. یکی دیگر از آثار وی عصر ظلمت در اروپا به شمار می رود. این شاعر نامدار در ۱۳۴۱میلادی نشان افتخار شاعران ایتالیا را دریافت کرد. آثار پترارک در ۳۵سالگی او را به شهرت رساند و در سراسر اروپا از احترام و ستایش بزرگان ادب برخوردار شد. این آثار به لاتین و ایتالیایی به رشته تحریر درآمد.

پترارک به عنوان نخستین شاعر مدرن و از متقدمان اومانیسم شناخته می‌شود به گونه ای که از او به عنوان پدر اومانیسم یاد می کنند. همچنین بسیاری از شاعران و غزل‌پردازان تاریخ ادبیات جهان که امروزه نام آن ها بر سر زبان ها افتاده است از او درس شاعری آموخته اند و از غزل ها و ترانه های او بسیار الهام گرفته اند، برای نمونه شاعران برجسته ای مانند جفری چاوسر، ویلیام شکسپیر و ادموند اسپنسر از سون‌نت‌های زیبای او یعنی غزل‌های او تأثیر زیادی گرفته‌اند. از نظر شعر، پترارک قالب غنایی و سنتی شعر را تکمیل کرده است. سوژه های پترارک در اروپا مورد پسند مردم قرار گرفت و بعدها در انگلیس رواج یافت. وی قدرتی بلامنازع در فرهنگ و ادب عصر خود به شمار آمده و به نحو قاطعی در تعیین راه ذوق و سلیقه زندگی معنوی دوره رنسانس نفوذ داشته است. پترارکیسم تمایل شاعرانه ای در پیروی از اشعار پترارک است که ابتدا در ایتالیا سپس در اروپا تا سده شانزده رواج یافته است. این امر نشان از تاثیر بسیار بالای پترارک بر تاریخ ادبیات جهان به ویژه اروپا دارد.

وی همچنین نقش مهمی در پیشرفت زبان ایتالیایی به عنوان یک زبان ادبی داشت در واقع دانش وسیع او از نویسندگان کلاسیک و احیای دوباره زبان لاتین باعث شده از او به عنوان نخستین و بزرگترین انسان‌شناس نام ببرند. او علاوه بر ادبیات به تحقیقات نیز بسیار علاقمند بود و تحقیقات گسترده ای در حوزه انسان‌شناسی، تاریخ و جامعه شناسی انجام داده است.

آثار

پترارک به فرهنگ و ادب کهن یونان و روم علاقه بسیاری داشت، بنابراین در آثار لاتینی به نویسندگان و شاعران عهد باستان نزدیک می شود. از آثار پترارک به زبان لاتین، زندگی در انزوا را می توان نام برد که نوشتن آن تا ۱۰ سال ادامه یافت. این اثر شامل ستایشی است از زندگی در عالم انزوا که به بشر امکان می دهد تا توان معنوی و اخلاقی خود را تکمیل کند. شاعر، زندگی در انزوا را در برابر زندگی پر مشغله و پر اضطراب قرار می دهد که به سبب جاه طلبی و هوای نفس پیوسته دچار آشفتگی است. زندگی در تنهایی انسان را به تفکرات مذهبی که بیشتر جنبه فلسفی دارد، همچنین به لذت بردن از طبیعت وا می‌دارد، وی در این اثر همه جا از شخصیت های بزرگ یونان و روم باستان نام می برد.

همچنین این شاعر تاثیرگذار توانست با خلق آثار گرانبهایی علاوه بر دوره و زمانه خود بر بسیاری از دیگر نویسندگان و شاعران در طول تاریخ تاثیر بگذارد. در واقع پترارک به تنهایی معنای ماندگاری ادبیات در طول تاریخ را معنا کرده است. از آثار منثور پترارک، نامه ها است که شامل نامه‌هایی با عنوان های مختلف و از همه مهم تر نامه های خانوادگی و خصوصی پترارک است که در ۲۴ جلد به رشته  تحریر در آمده است. این نامه‌ها مدارک بسیار پرارزشی در تاریخ فرهنگ اروپا به شمار می‌آید. پترارک از نظر تبحر در علوم ادبی و پیروی از زبان و ادبیات باستانی یونان و روم پیشوای نهضتی فرهنگی است که سراسر جهان را فرا گرفته است. ادبیات و زندگی، از نظر پترارک در زمینه بشر دوستی با یکدیگر تلفیق می یابد. پترارک اثر مهمی به نام مردان نامی را که به تاریخ روم و بزرگترین شخصیت های رومی اختصاص دارد و کامل‌ترین آنها، شرح زندگی ژول سزار را در ۱۳۲۰میلادی به رشته تحریر درآورد. این کتاب با آنکه ناتمام مانده است، از اهمیت بسیار برخوردار است.

از دیگر آثار وی منظومه آفریقا بود که به زبان لاتینی در ۹ جلد نوشته شد و این اثر منظومه ای حماسی درباره جنگ های کارتاژ و وصف پیروزی تمدن روم بر توحش کارتاژی ها و اثبات عظمت روم بود. اثر معروف دیگر این شاعر سرشناس ایتالیایی اسرار محسوب می شود که در واقع نوعی اعتراف است که از بحران و شکنجه های درون شاعر حکایت می کند.

دیوان پیروزی به زبان ایتالیایی در خصوص خاطرات عشق لایورا است. پترارک در این دیوان از پیروزی ۶ ماهیت سخن گفته و در ابتدا به عشق اشاره کرده است در این بخش شاعر از عاشقان نامدار نام می برد و آن ها را مورد ستایش قرار می دهد و داستان عشق و عاشقی آنان را برای مردم به تصویر می کشد و عشق را مفهومی مقدس و زیبا جلوه می دهد. دومین بخش و دومین پیروزی از آن پاکدامنی است که با عظمتش بر عشق پیروز می شود. سوم، مرگی که برهمه پیروز می شود. چهارم، شهرت که بر مرگ غلبه می کند. پنجم، زمان که بر شهرت پیروز می شود. ششم، الوهیت را که بر همه چیز پیروز است، مورد اشاره قرار می دهد. این ۶ مرحله در واقع از دیدگاه پترارک، فلسفه زندگی و نگرش او را تشکیل می دهند که به زیباترین شکل ممکن و با استادی تمام به رشته تحریر در آمده است. پترارک در این پیروزی ها مراحل تدریجی تعالی روح بشر را که به الوهیت می انجامد، نشان می دهد. از آثار مهم دیگر پترارک قطعه شعرهای روستایی است که به زبان لاتینی میان سال های ۱۳۴۵ و ۱۳۴۷ میلادی ساخته شد. این دیوان شامل ۱۲ قطعه است که شاعر در کلامی استعاری و کنایی قسمت هایی از زندگی معنوی و روحی و مباحثه ها و مناظره های خود را درباره مسایل گوناگون مذهبی منعکس می سازد.

بررسی آثار پترارک نشان می دهد که وی انسانی سراسر ذوق و استعداد بوده و به تمامی اصول و مفاهیمی که بر روی کاغذ نوشته بود، تسلط کامل داشته است. وی تمامی تلاش خود را در شکوفا سازی جریان‌های ادبی به ویژه در شعر به کار گرفت و در نهایت نیز موفق به آن شد که مکتبی در شعر و شاعری برای خود ایجاد کند که بسیاری از شاعران و نویسندگان دنیا از کتاب های او به عنوان منبع الهام خود بهره بگیرند.

سفر به بولونیا و سپس آوینیون

پس از مرگ پدرش در ۱۳۲۶، پترارک که در بولونیا، حقوق می‌خواند. سپس به آوینون فرانسه بازگشت و تا سال ۱۳۳۰ در خدمت کلیسا بود. در این دوران و در روز جمعهٔ عید پاک سال ۱۳۲۷ بود که برای اولین بار دختری فرانسوی با نام لورا را دید و در همان اولین نگاه عاشقش شد؛ به طوری که نامش در ترانه‌های پترارک جاودانه شده‌است. البته هنوز کسی نمی‌داند که لورا در زمانی که پترارک او را دید زنی شوهر دار بوده یا مادری جوان.

در آن زمان سرودن شعر سرگرمی همگانی بود و گلایهٔ پترارک از این بود که نه تنها حقوق دانان و علمای الهی بلکه پیشخدمت خود او نیز قافیه پردازی می‌کرد. او گاهی با کنایه می‌گفت که ترس من از این است که «روزی چهارپایان نیز نعره‌های شعرگونه سردهند.»

در طول مدتی که در خدمت کلیسا یا خانوادهٔ ویسکونتی بود، علاوه بر ایتالیا مسافرت‌های زیادی به فرانسه، آلمان و دیگر کشورها کرد. سال ۱۳۵۰ در فلورانس جووانی بوکاچیو را دید. آن‌ها قبلاً با هم به صورت مکاتبه‌ای ارتباط داشتند.

از سال ۱۳۵۳ تا پایان عمرش در سال ۱۳۷۴را، پترارک در ایتالیا و در دولت‌شهرهای میلان، پادووا، ونیز و آرکوا به سر برد. احتمالاً در همین سفرها بود که ایدهٔ ایجاد ایتالیای متحد و وارث امپراتوری رم را گسترش داد.

ملک الشعرایی

وی در طول زندگی بسیار مورد احترام بود به‌طوری که در سال ۱۳۴۱ سنای روم به او لقب ملک الشعرا را داد.

وی در ۱۸ یا ۱۹ ژوئیه سال ۱۳۷۴ در آرکوای ایتالیا در گذشت.

آثار

پترارک در نثر و نظم استاد بود و باعث اعتبار زبان لاتین شد. پترارک بود که با زحمت زیاد آثار نویسندگان و اندیشمندان قدیم از جمله سیسرون را جمع‌آوری کرد.

شروع عصر رنسانس در اواخر قرن چهاردهم، موجب توسعه اقتصادی، سیاسی و پیشرفت فرهنگی زیادی در ایتالیا شد و از این زمان بود که کتاب‌های صرف و نحو ایتالیایی تألیف شد و در کنار ترقی زبان ایتالیایی، از رونق زبان لاتین کاسته شد. فرانچسکو پترارکا معروف به پترارک یکی از مشهورترین شاعران و نویسندگان این دوره است که به زبان لاتین و ایتالیایی آثار مهمی تألیف کرده‌است.

یکی از مشهورترین کارهای وی جمع‌آوری اشعار ایتالیایی بود که به نام «کتاب ترانه» منتشر شد و با نام غزلیات پترارک به انگلیسی ترجمه شده‌است.

از نوشته‌های لاتین او می‌توان به «آفریقا» شعری حماسی در وصف حال اسکیپیوی آفریقایی، فاتح رومی – و دربارهٔ مردان مشهور (De Viris Illustribus) شامل مجموعه‌ای از زندگی‌نامه ها، اشاره نمود. همچنین مجموعه مراسلات وی که به لحاظ جزئیات تاریخی و اجتماعی مهم هستند، نیز به زبان لاتین است.

تعبیر «عصر ظلمت در اروپا» از پترارک است که عنوان اوضاع قرون وسطی در این قاره قرار گرفته‌است.

از پترارک علاوه بر تألیفات تاریخی و مجموعه آثار دیگران با حاشیه‌نویسی، یک مجموعه شعر مرکب از ۳۶۶ قطعه عمدتاً غزل باقی‌مانده‌است. وی همانند شاعر معاصر ایرانی خود، حافظ شیرازی، بانویی خیالی را وصف کرده‌است، و سالها بعد این زن خیالی پترارک «لورا» نام داشت که قسمتی از اشعار او مربوط به دوران زنده بودن این زن خیالی حقیقی و قسمتی دیگر پس از مرگ اوست که در این قسمت کوشیده‌است مردم را از دلبستگی به مال و مقام دنیوی دور سازد. سروده‌هایی دربارهٔ زندگی و مرگ بانو لورا، از جمله مشهورترین آثار وی به ایتالیایی است. این غزل‌ها و قصیده‌ها، تقریباً همگی الهام‌گرفته از احساسات شدید پترارک نسبت لورا هستند. عشق فراوان پترارک به لورا در مجموعه اشعار ایتالیایی وی با نام «موفقیت» نیز مشهود است.