ردکارپت فیلم : دانلد ریچی، منتقد امریکایی مشهور سینما و فرهنگ ژاپن، مقدمهای را که بر کتاب خاطرات تِریو نوگامی نوشته اینطور شروع میکند: «معروف است که پشت هر مرد بزرگی زنی ایستاده. تِریو نوگامی دوست ندارد که گفته شود او به نحوی باعثوبانی بزرگی کوروساوا بود، اما او از کوروساوا حمایت میکرد، در تمام راه از «راشومون» تا «مادادایو» و حتی بیش از اینها. او کارش را به عنوان منشی صحنه در سال ۱۹۵۱ با «راشومون» آغاز کرد و در همین سمت در «زیستن» و دیگر فیلمهای کوروساوا تا «دودسکادن» که دستیار تهیهکننده شد به کارش ادامه داد؛ سمتی که در طول تولید «درسو اوزالا» و «کاگهموشا» حفظ کرد. در «آشوب»، در ۱۹۸۵، مدیر تولید بود، سمتی که در فیلمهای آخر کوروساوا ــ «رؤیاها»، «راپسودی ماه اوت» و «مادادایو» ــ بر عهده داشت.
همین توصیف دانلد ریچی نشان میدهد که تریو نوگامی چه جایگاه مهمی در فیلمهای استاد بزرگ سینمای ژاپن داشته است. آنچه در ادامه میآید ترجمه تکهای از خاطرات نوگامی درباره احاطه کوروساوا بر دوربین و شناخت دقیق او از امکانات و محدودیتهای قاب سینماست.
اگر بگویم آکیرا کوروساوا همهچیز را درباره دوربینهای فیلمبرداری میدانست، مایه غافلگیری نیست. او با فیلمبردارش مشورت میکرد و شخصا ساختار هر نما را با نگاه دقیق به وسیله ویوفایندر (viewfinder) و حتی انتخاب لنز مناسب تعیین میکرد. در نتیجه، از محدودیتهای کامل قاب آگاه بود و به راحتی میگفت چه چیز در تصویر هست و چه چیز نیست.
برای مثال، اگر در روزی برفی فیلمبرداری میکردیم، ما نوکپنجه اینطرف آنطرف میرفتیم و مراقب میبودیم که رد پاهایمان در برفِ صاف باقی نماند؛ اما او بیترس و واهمه جلوی دوربین شلنگانداز راه میرفت. وقتی وحشت را در چهره ما میخواند که هاج و واج به رد پاهای بزرگی که درست کرده بود نگاه میکردیم، با اعتمادبهنفس به ما اطمینان خاطر میداد که «نگران نباشید. همه این رد پاها بیرون قاب است.» دقت چشمانش شما را به تحسین وامیداشت.
سالها بعد در دوران کاریاش، از «هفت سامورایی» به بعد، او مشهور شد به فیلمبرداری با چند دوربین، اما در آغاز او فقط از یک دوربین استفاده میکرد. «راشومون» با یک دوربین فیلمبرداری شد.
یک نفر دیگر که از زمان سوار کردن دوربین محکم به ویوفایندر میچسبید، کازو میاگاوا فیلمبردار بود. کوروساوا میآمد و در کنار او مینشست و از آن به بعد یکی از آن دو همیشه داشت با ویوفایندر نگاه میکرد. هِیزو کاندو، دستیار فیلمبردار، غرولند میکرد که «پس کی نوبت من میشه؟» سرآخر کوروساوا اصرار میکرد که دستیاران از دوربین نگاه کنند. فریاد میزد: «بیایید ببینید!» میگفت: «چرا عابرها رو اونجا گذاشتی، وقتی که داخل قاب نخواهند بود؟ فایدهای نداره.» بیشک دستیاران هم از دوربین نگاه میکردند، اما پرورش چشم دقیق و بیلغزشی مثل چشم کوروساوا کار آسانی نبود.
بدون دیدگاه