۱۰ اقتباس سینمایی برتر از آثار جین آستین

ردکارپت فیلم : جین آستن تنها شش رمان در طول عمرش به پایان رساند، اما این آثار برای قرن‌ها محبوب باقی مانده و به ده‌ها فیلم و سریال تلویزیونی با اقتباس از آن‌ها ساخته شده‌اند. آستن تمام عمر خود را در انگلستان گذراند و داستان رمان‌هایش به جامعه‌ی اشرافی بریتانیا که در در میان آ‌ن‌ها روزگار می‌گذراند می‌پردازند. هرچند او از همان آزادی‌هایی که مردان در ان دوران برخوردار بودند بهره‌مند نبود، اما دنیایی را که می‌شناخت با جزئیات جذابی روی کاغذ می‌آورد و نقدهای ظریفی از زن‌ستیزی سازمان یافته‌ی آن دوران در ساختار رمان‌هایش وجود دارد. آستن در آثارش از نثری زیبا و آهنگین استفاده می‌کرد که باعث می‌شود رمان‌هایش همچنان در عصر حاضر مورد خوانش علاقه‌مندان قرار گیرد.
محبوبیت همیشگی و ادامه‌دار جین آستن، زمینه‌ساز ساخت فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی متعددی بر اساس رمان‌های او شده است. با وجود اینکه این آثار از زمان خلق خود فاصله گرفته‌اند، اما دیدگاه‌های آستن درباره‌ی ازدواج و نقش زنان، همچنان اصیل و قابل‌ درک باقی مانده‌اند. برخی از اقتباس‌ها وفاداری زیادی به رمان‌های آستن دارند، در حالی که برخی دیگر آن‌ها را سکویی برای روایت‌های بدیع‌تر قرار می‌دهند. انتقال فضا و اتمسفر رمان‌های آستن به دوران معاصر، هیچ‌وقت کار ساده‌ای نبوده است اما برخی از بهترین اقتباس‌های سینمایی از آثار این نویسنده‌ی بریتانیایی، موفق شده‌اند تا عناصر ماندگار آثار او را استخراج کرده و اضافه کردن جزئیاتی جذاب روح تازه‌ای به داستان‌های کلاسیکش بدمند.

۱۰. منسفیلد پارک (Mansfield Park) 

• کارگردان: پاتریشیا رزما
• بازیگران: فرانسیس اوکانر، جانی لی میلر، لینزی دانکن، الساندرو نیوولا
• تاریخ انتشار: ۱۹۹۹
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۶ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰

«منسفیلد پارک» با الهام از نامه‌ها و یادداشت‌های روزانه‌ی شخصی جین آستن ساخته شده و به همین خاطر، اقتباسی کاملا وفادار به رمان محسوب نمی‌شود. این فیلم با تلفیق شخصیت فنی پرایس با خالق اثر، فیلمی را به ارمغان آورده است که شاید از نظر داستانی با رمان فاصله داشته باشد، اما به طرز فوق‌العاده‌ای نگرش آستن به جهان، و به ویژه جایگاه زنان در آن را به تصویر می‌کشد.
این نسخه از «منسفیلد پارک» به طور آشکار و اجتناب‌ناپذیری به مزارع برده‌داری در دنیای جدید به عنوان منبع ثروت خانواده اشاره می‌کند و بدین ترتیب، تضاد میان ادب و قواعد اجتماعی آن‌ها با واقعیت وحشیانه و خشونت‌آمیزی که پشتیبان‌شان است را به نمایش می‌گذارد.

۹. نورثنگر ابی (Northanger Abbey) 

• کارگردان: جان جونز
• بازیگران: فلیسیتی جونز، جی‌جی فیلد، کری مولیگان، جرالدین جیمز
• تاریخ انتشار: ۲۰۰۷
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۹ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰

فیلیسیتی جونز در نقش یک خوره‌ی کتاب شیرین و ساده‌لوح – که کاترین مورلند نام دارد – که تلاش می‌کند با دنیای واقعی پیرامونش کنار بیاید واقعا درخشان ظاهر می‌شود. جی‌جی فیلد نیز در نقش آقای تیلنی، مربی بازیگوش و در عین حال دوست داشتنی کاترین در جامعه‌ی طبقات بالا فوق‌العاده است.
«نورثنگر ابی» به عنوان اولین رمان کامل‌ شده‌ی جین آستن، به آرزوها و خیال‌پردازی‌های دوران نوجوانی می‌پردازد. کاترین همیشه با واقعیت کنار نمی‌آید و ترجیح می‌دهد در دنیای پر از آرامش رمان‌های عاشقانه‌ی گوتیک محبوبش زندگی کند. اقتباس سال ۲۰۰۷ این رمان، شکافی که میان واقعیت و تخیل وجود دارد را با طنزی گزنده به تصویر می‌کشد که همین ویژگی، اثرگذاری آن را دوچندان می‌کند.

۸. اما (Emma) 

• کارگردان: داگلاس مک‌گراس
• بازیگران: کیت بکینسیل، جرمی استرانگ، سامانتا مورتون، الیستر پیتری
• تاریخ انتشار: ۱۹۹۶
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۶ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰

با اینکه اقتباس سینمایی سال ۱۹۹۶ از رمان «اما» که با بازی گوئینت پالترو در نقش اول اکران شد شهرت بیشتری دارد، اما نسخه‌ای که کیت بکینسیل نقش اصلی آن را بر عهده دارد، هم خنده‌دارتر است و هم واقع‌گرایانه‌تر. «اما» یکی از بامزه‌ترین رمان‌های جین آستن است و شخصیت اصلی جوان و سبک‌سر آن، با گذر زمان همچنان جذاب باقی مانده است.
شاید جلوه‌های بصری این نسخه که مخصوص تلویزیون ساخته شده بود به اندازه‌ی نسخه‌ی سینمایی پر زرق و برق نباشد، اما «اما»‌ی تلویزیونی با بازی‌های درخشان بازیگران و درکی عمیق از طنز اجتماعی آستن این کمبود را جبران می‌کند. اما شخصیتی است که اجرای آن به بازیگری جذاب نیاز دارد، در غیر این صورت می‌تواند بیش‌ از حد فضول و نابالغ به نظر برسد؛ کیت بکینسیل بهترین انتخاب برای این نقش است و کاری می‌کند که این عیب‌ها قابل‌ بخشش به نظر برسند.

۷. عشق و دوستی (Love & Friendship)

• کارگردان: ویت استیلمن
• بازیگران: کیت بکینسیل، کلوئی سونی، خاویر ساموئل، تاک بنت، مورفیت کلارک
• تاریخ انتشار: ۲۰۱۶
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۹ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۴ از ۱۰

«عشق و دوستی» اقتباسی از رمان «لیدی سوزان» (Lady Susan)، یکی از آثار کمتر شناخته‌ شده‌ی جین آستن است. با این حال، عنوان این فیلم از داستان دیگری وام گرفته شده که آستن آن را در نوجوانی نوشته است. در اکثر آثار آستن، قهرمانان داستان زنان جوانی هستند که نگران وضعیت تاهل خود هستند، اما لیدی سوزان زنی میان‌سال است که فکر و ذکرش ازدواج دختر جوانش با یک مرد ساده‌لوح ثروتمند است.
کیت بکینسیل در این اثر تماشایی در نقش ضدقهرمانی جذاب ظاهر می‌شود؛ تجسمی از فشارهای بی‌معنی جامعه از دیدگاه آستن، زنی که بیشتر دغدغه‌ی جایگاه اجتماعی دارد تا عشق. باید اشاره کنیم که بازیگران کمدی فوق‌العاده‌ای همچون استیفن فرای، کلوئی سونی و جاستین ادواردز، بکنسیل را در «عشق و دوستی» همراهی می‌کنند.

۶. غرور و تعصب (Pride & Prejudice) 

• کارگردان: رابرت زی. لنرد
• بازیگران: گریر گارسون، لارنس الیویه، ماری بولند، ادنا می اولیور، مارشا هانت
• تاریخ انتشار: ۱۹۴۰
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۷ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰

برای دهه‌ها، این اقتباس از «غرور و تعصب» به عنوان معیاری برای ارزیابی سایر اقتباس‌ها از آثار جین آستن شناخته می‌شد. به عبارتی، عصر طلایی هالیوود و شاخصه‌های شناخته شده‌ی آن با انتظارات مخاطبان از یک اقتباس آستنی همخوانی داشت؛ صحنه‌های مجلل، طراحی درخشان لباس‌ها و روایت داستانی سرشار از احساسات عمیق و تاثیرگذار.

نسخه‌ی «غرور و تعصب» دوران طلایی هالیوود، چند تغییر کلیدی نسبت به رمان اصلی دارد که قابل توجه‌ترین آن‌ها شخصیت لیدی کاترین د بورگ است. با این حال، شخصیت‌های اصلی کاملا وفادارانه به تصویر کشیده شده‌اند. الیزابت با بازی گریر گارسون، هم‌زمان باهوش و لجباز است، در حالی که آقای دارسی با بازی لارنس الیویه، متکبر و بی‌اعتنا به نظر می‌رسد. نکته‌ی قابل ذکر این است که استودیوی «مترو گلدن مایر» این فیلم را به جای منبع اصلی، بر اساس یک نسخه‌ی صحنه‌ای اقتباس کرده است.

۵. اقناع (Persuasion)

• کارگردان: راجر میشل
• بازیگران: کیران هایندز، کورین ردگریو، فیونا شاو، سوفی تامپسون، سایمون راسل بیل
• تاریخ انتشار: ۱۹۹۵
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۳ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰

در صحنه‌ای از فیلم «اقناع» می‌بینیم که آن الیوت و فردریک ون‌هاربوروگ، هردو در سالن‌های پذیرایی مجلل پیرامون خود احساس ناراحتی دارند. آن، در سن ۲۷ سالگی، دیگر در معرض ازدواج دیده نمی‌شود و فردریک به خاطر زندگی در دریا، از زنی که هشت سال پیش او را رد کرده کاملا دور مانده است.
آن الیوت و کاپیتان ون‌هاربوروگ، هردو استاد به تصویر کشیدن احساسات پنهان و سرکوب شده هستند. دیالوگ‌های آستن به اندازه‌ای زیبا و تاثیرگذار است که نیازی به تزیین ندارد، اما «اقناع» کلمات او را با اقداماتی به همان اندازه احساسی تکمیل می‌کند. بخش زیادی از داستان بین این دو نفر از طریق نماهای بسیار نزدیک و با تمرکز بر چشم‌ها و دست‌هایی روایت می‌شود که دیگر نمی‌توانند به چیزی که نیستند وانمود کنند.

۴. دفتر خاطرات بریجت جونز (Bridget Jones’s Diary)

• کارگردان: شارون مگوایر
• بازیگران:رنی زلوگر، هیو گرانت، کالین فرث، جیم برودبنت، امبت دیویتس، جما جونز
• تاریخ انتشار: ۲۰۰۱
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۱ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰

«خاطرات بریجت جونز» نمونه‌ی فوق‌العاده‌ای از بروزرسانی آثار جین آستن برای قرن ۲۱ است، آن هم در حالی که همچنان همان تمرکز را بر انتظارات سفت و سخت اجتماعی حفظ می‌کند. این فیلم بر اساس رمانی به همین نام اثر هلن فیلدینگ ساخته شده و با استخراج عناصر اصلی و ماندگار «غرور و تعصب» (این فیلم به نوعی غرور و تعصب در دنیای مدرن به شمار می‌رود)، دنیایی سرگرم‌ کننده پیرامون آن‌ها بنا می‌کند.
بریجت زنی جسور، بی‌دست‌وپا و یک سیگاری قهار است که امکان دارد از او ناامید شوید، اما کمی جلوتر، تماشای سفر طاقت‌فرسایش برای بهبود و خودسازی، به طرز بی‌حدی او را دوست‌ داشتنی جلوه می‌دهد. «خاطرات بریجت جونز» فیلمی پر از نقل‌قول‌های خنده‌دار، سوتفاهم‌های کمدی عجیب و یک دعوای خیابانی لذتبخش بین کالین فرث و هیو گرانت است که باید در لیست تماشای هفتگی‌تان قرار بگیرد.

۳. عقل و احساس (Sense & Sensibility) 

• کارگردان: انگ لی
• بازیگران: اما تامپسون، الن ریکمن، کیت وینسلت، هیو گرانت، جما جونز
• تاریخ انتشار: ۱۹۹۵
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۰ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰

اما تامپسون که علاوه بر بازی در این فیلم نویسندگی آن را نیز بر عهده داشت، برای اقتباس بی‌نقصش از رمان «عقل و احساس» برنده‌ی جایزه‌ی اسکار بهترین فیلمنامه‌ی اقتباسی شد. همچنین بازی بی‌نظیرش در نقش اول این فیلم هم او را نامزد دریافت جایزه‌ی بهترین بازیگر زن کرد. او در «عقل و احساس» نقش النر دشوود را بازی می‌کند، یکی از سه خواهری که باید برای تضمین بقای مالی خانواده‌شان همسران مناسبی پیدا کنند.
بازی‌های باطراوت تامپسون و دیگر اعضای تیم بازیگری فیلم، از جمله کیت وینسلت، الن ریکمن و هیو گرانت، به خلق فیلمی به شدت سرگرم‌ کننده کمک می‌کند که در خلال تلاش‌های ناامیدانه‌ی خواهران دشوود برای یافتن همسری شایسته، لحظاتی از طنز خشک را به مخاطب ارائه می‌دهد. باید گفت که «عقل و احساس» همچنان یکی از بهترین فیلم‌های اما تامپسون باقی مانده است و برای کارگردان آن، انگ لی، نیز تجربه‌ای متفاوت و درخشان به شمار می‌رود که هنوز هم ارزش تماشا دارد.

۲. بی‌سرنخ (Clueless) 

• کارگردان: ایمی هکرلینگ
• بازیگران: آلیسیا سیلورستون، بریتانی مورفی، پل راد، استیسی داش
• تاریخ انتشار: ۱۹۹۵
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۶ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰

درست شبیه به فیلم «خاطرات بریجت جونز»، «بی‌سرنخ» نیز یکی از فیلم‌های الهام گرفته شده از آثار جین آستن است که آن را به شکلی کاملا مدرن بازآفرینی کرده است. در واقع، «بی‌سرنخ» آنقدر با حال و هوای نوجوانان آمریکایی در دهه‌ی ۱۹۹۰ همخوانی داشت که به یک نماد فرهنگی از آن دوران تبدیل شده است. اما با وجود اینکه «بی‌سرنخ» سرشار از اشاراتی به نمادهای رایج آن زمان مثل گوشی‌های تاشو و دامن‌های چهارخانه‌ است، همچنان به خوش‌بینی معصومانه‌ی شخصیت اصلی رمان «اما» یعنی اما وفادار مانده است. شر هوروویتس، شخصیت اصلی فیلم که نقش او را آلیسیا سیلورستون بازی می‌کند، بیش از حد خوش‌بین است. قهرمان داستانی کمی احمق، اما با اعتماد به نفس، محبوب و خوش‌صحبت که زیبایی‌اش او را از دیگران متمایز می‌کند. تمام بازیگران «بی‌سرنخ» به خوبی متوجه ماهیت شاد و مضحک این اقتباس شده‌اند و انرژی مثبتشان در تک تک دقایق اثر جاریست.

۱. غرور و تعصب (Pride & Prejudice)

• کارگردان: جو رایت
• بازیگران: کیرا نایتلی، متیو مک‌فادین، کری مولیگان، رزمند پایک، جنا مالون
• تاریخ انتشار: ۲۰۰۵
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۹ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰

اقتباس‌های سینمایی متعددی از رمان مشهور «غرور و تعصب» ساخته شده است، بسیار بیشتر از هر رمان دیگری از جین آستن. اما اقتباس سال ۲۰۰۵ جو رایت، اثری است که نسخه‌های دیگر به سختی می‌توانند از آن پیشی بگیرند. البته رایت چند تغییر جزئی در داستان اصلی رمان اعمال کرده است که طرفداران آستن نباید نگرانش باشند، زیرا همه‌ی آن‌ها برای برجسته‌تر کردن جنبه‌ی عاشقانه‌ی داستان طراحی شده‌اند. صرف‌نظر از این تغییرات جزئی، «غرور و تعصب»‌ی که در سال ۲۰۰۵ ساخته شد یک اقتباس زیبا و هنرمندانه است که با فضایی گرم و طنازانه شیمی پرشور میان دارسی و الیزابت را تکمیل می‌کند. شاید مینی‌سریال سال ۱۹۹۵ به رمان وفادارتر باشد، اما نسخه‌ی ۲۰۰۵ به همان اندازه لطیف و طبیعی است.