متولدین ۱۷ دسامبر سینما ، تئاتر و موسیقی؛ پاپ فرانسیس

به گزارش ردکارپت فیلم: پاپ فرانسیس (به لاتین: Franciscus) (زادهٔ ۱۷ دسامبر ۱۹۳۶)، با نام اصلی خورخه ماریو برگولیو (به اسپانیایی: Jorge Mario Bergoglio) رئیس کشور واتیکان و رهبر سریر مقدس؛ حکومت مرکزی کلیساهای کاتولیک جهان است. او از سال ۱۹۹۸ به عنوان سراسقف بوئنوس آیرس بخدمت پرداخت و در سال ۲۰۰۱ مقام کاردینالی را از پاپ ژان پل دوم دریافت کرد. برگولیو در سال ۲۰۱۳ به جای بندیکت شانزدهم به عنوان پاپ انتخاب شد و لقب فرانسیس را برای خود برگزید.

وی نخستین عضو فرقهٔ یسوعی، اولین پاپ اهل قارهٔ آمریکا و پس از گرگوری سوم سوری، اولین پاپ غیر اروپایی است که به مقام پاپی می‌رسد^[۱](البته با در نظر نگرفتن تبار ایتالیایی اش و صرف ولادت او در آرژانتین). همچنین او به زبان‌های انگلیسی، ایتالیایی، اسپانیایی و آلمانی مسلط است.^[۲]

خورخه ماریو برگولیو در بوئنوس آیرس به دنیا آمد و یکی از پنج فرزندِ خانوادهٔ ایتالیایی بود که به آرژانتین مهاجرت کرده بودند. پدرش کارگر راه‌آهن^[۳] و مادرش خانه‌دار بود. وی مدرک دیپلم فنی^[۴][۵] در رشته شیمی را از دانشگاه بوئنوس آیرس دریافت کرد و سپس در ویلا دوتو در مدرسه علوم دینی به تحصیل پرداخت.^[۶]

فرانسیس اول با یک ریه تنفس می‌کند و بخش بزرگی از یک ریه‌اش را در دوران کودکی به علت یک بیماری از دست داده‌است. او به زبان‌های ایتالیایی، اسپانیایی و آلمانی صحبت می‌کند و با زبانهای انگلیسی، فرانسوی و پرتغالی آشناست.

وی به رقص سنتی آرژانتین، یعنی تانگو علاقه دارد. او در این‌مورد گفته‌است: «در جوانی تانگو می‌رقصیده‌ام.» او عضو کانون هواداران باشگاه فوتبال سن لورنزو می‌باشد. انتخاب نام فرانسیس به خاطر علاقهٔ وی به قدیس فرانسیس آسیزی ایتالیایی است که در قرن ۱۳ میلادی زندگی می‌کرده و حامی فقرا بوده‌است.^[۷]

برگولیو در ۱۱ مارس ۱۹۵۸ به جامعه یسوعی‌ها وارد شد. سپس لیسانس فلسفه را از کالج ماکسیمو سن خوزه در سن میگوئل دریافت کرد و پس از آن به تدریس ادبیات و روان‌شناسی در کالج دلا اینماکولادا در سانتافه و یونیورسیداد دل سالوادور در بوئنوس آیرس پرداخت.^[۸] در سال ۱۹۶۷ مطالعه الهیات را به اتمام رساند و در ۱۳ دسامبر ۱۹۶۹ توسط سراسقف رامون خوزه کاستلانو به مقام کشیشی دست یافت. پس‌از آن به تدریس و مطالعه در فلسفه و الهیات ادامه داد و در مدرسه علوم دینی سن میگوئل به مقام تدریس الهیات دست یافت. او برای رساله دکترای خود به مدرسه سن یورگن در آلمان رفت و پس از آن با عنوان رهبر معنوی به کوردوبا بازگشت.^[۸]

در ۲۷ ژوئن ۱۹۹۲ به عنوان دستیار اسقف بوئنوس آیرس پذیرفته شد و در تاریخ ۲۸ فوریه ۱۹۹۸ مقام سراسقفی بوئنوس آیرس و نماینده و مسئول کلیسای کاتولیک شرقی در آرژانتین شد.

برگولیو در ۲۱ فوریه ۲۰۰۱ لقب کاردینال را از پاپ ژان پل دوم دریافت کرد.

برگولیو موضوع اتهاماتی در رابطه با ربودن دو کشیش یسوعی در جنگ کثیف آرژانتین بوده‌است.^[۹][۱۰] در تاریخ ۱۶–۰۳–۲۰۱۳ مجلهٔ انگلیسی The Mail on Sunday ادعا کرد برگولیو در فاصله سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ و در زمان حکومت نظامیان در آرژانتین در نقض مصونیت کلیسا در شکنجه، آدم دزدی و جنایت‌های سازمان یافته شرکت داشته‌است.

بنا به همین گزارش، ادعا شد در آن سال‌ها پاپ که ریاست فرقهٔ عیسویان را بر عهده داشت با حاکم نظامی وقت به نام خورخه رافائل ویدلا همکاری داشته‌است.^[۱۱]

وی برای امنیت آن‌ها نگران بود و پیش از دستگیری آن‌ها تلاش کرده بود کار آن‌ها را تغییر دهد. با این حال و برخلاف گزارش‌ها، او هرگز تلاش نکرد که آن‌ها را از دسته یسوعیان طرد کند.^[۱۲] در سال ۲۰۰۵، یک وکیل حقوق بشر شکایت کیفری علیه وی مطرح کرد و مدعی شد عضو ارشد جامعه مسیحیان آرژانتین در ربودن دو کشیش در ماه مه ۱۹۷۶ دست داشته‌است.^[۱۳] در این جریان، کشیش اورلاندو یوریو و فرانس یالیکس شکنجه شده بودند اما ۵ ماه بعد زنده، نیمه عریان و تحت تأثیر داروهای مخدر پیدا شدند. یوریو برگولیو را متهم کرد که وی آن‌ها به جوخه‌های مرگ رژیم لو داده‌است. یوریو -که در سال ۲۰۰۰ در گذشت- در مصاحبه‌ای در سال ۱۹۹۹ معتقد بود که وی کاری برای آزادی ما انجام نداد.^[۱۴]

پس از استعفای پاپ بندیکت شانزدهم، یکبار دیگر کاردینال‌های کلیسای کاتولیک در کلیسای سیستین واتیکان بدور هم گرد آمدند تا دوباره دربارهٔ گزینش پاپ جدید با یکدیگر به گفتگو بنشینند و یک پاپ جدید برای ریاست بر واتیکان و کلیسای کاتولیک انتخاب کنند.

نخستین نشست در روز ۱۲ مارس ۲۰۱۳ برگزار شد که نتیجه‌ای در برنداشت و از دودکش معروفِ کلیسای سیستین، دود سیاه بیرون آمد که نشان دهنده ناهمخوانیِ آراء رای‌دهندگان در معرفی پاپ بود. اما در دور دوم رای‌گیری در روز دوم و در تاریخ ۱۳ مارس ۲۰۱۳^[۱۵][۱۶] خورخه ماریو برگولیو از بوئنوس آیرس به عنوان دویست و شصت و ششمین پاپ برگزیده شد و پس از آن عنوان فرانسیس را برای خود برگزید.^[۱۷]

فرانسیس به عنوان پاپ کمتر از پیشینیان خود به تشریفات می‌پردازد و شمایی که از خود در رسانه‌ها تصویر کرده بی پیرایگی است.^[۱۸] برای نمونه؛ در شبِ گزینشش به عنوان پاپ به جای استفاده از اتوموبیل ویژه پاپ با اتوبوس و به‌همراه دیگر کاردینال‌ها به هتل برگشت.^[۱۹]

وی معتقد است تئوری بیگ‌بنگ دربارهٔ منشأ آفرینش و تئوری تکامل هیچ تضادی با تعالیم دینی ندارند و نباید خداوند را جادوگری ببینیم که با عصای جادویی‌اش می‌تواند دست به هر کاری بزند.^[۲۰]

پاپ فرانسیس، مراسم تشییع جنازه سلف خود، پاپ سابق بندیکت شانزدهم را در واتیکان برگزار کرد. پس از مراسم عشای ربانی، تابوت پاپ بندیکت به داخل کلیسای سن پیتر بازگردانده شد، جایی که یک مراسم خصوصی برگزار خواهد شد. پاپ فرانسیس با ویلچر به سن پیتر رفت، اما بدون کمک ایستاد و مراسم را اجرا کرد. او اولین پاپ در تاریخ بلند کلیسای کاتولیک بود که مناسک تدفین یک پاپ دیگر را رهبری کرد.^[۲۱]

رهبران اسلامی در آرژانتین پس از انتخاب خورخه برگولیو طی اعلامیه‌های به او تبریک گفتند و در بیانیه‌های خود ذکر کردند که: برگولیو همواره خود را دوست جوامع اسلامی نشان داده و همواره دارای شخصیتی است که از گفتگو بین الادیانی استقبال می‌کند.^[۲۲] همچنین پس از این انتخاب، احمد الطیب شیخ الازهر و رئیس دانشگاه الازهر طی بیانیه‌ای این انتخاب را تبریک گفت.^[۲۳] همچنین پس از یک روز، ۱۸۰ کشور انتخاب او به عنوان پاپ را تبریک گفتند. در این میان نیز دولت جمهوری اسلامی ایران با ریاست محمود احمدی‌نژاد پیامی با موضوع تبریک انتخاب برگلیو به عنوان پاپ کاتولیک را به واتیکان ارسال کرد.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، ضمن سفر به ایتالیا در ۶ بهمن ۱۳۹۴، با پاپ فرانسیس یکم، رهبر کاتولیکهای جهان و نخست‌وزیر واتیکان دیدار و گفتگو کرد^[۲۴] و از پاپ درخواست نمود تا برای وی دعا نماید. در این دیدار پاپ فرانسیس احترام به مقدسات ادیان را لازمه کمک به صلح و معنویت در جامعه جهانی دانست.^[۲۵] این اولین دیدار رئیس‌جمهور ایران با رهبر کاتولیکهای جهان پس از شانزده سال، (ملاقات سید محمد خاتمی با پاپ ژان پل دوم) بود.^[۲۶]

روز شنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۹، پاپ فرانسیس در ادامه سفر چهار روزهٔ خود به عراق، در نجف با سید علی سیستانی، یکی از بانفوذترین مراجع تقلید شیعه دیدار کرد.^{[۲۷][۲۸][۲۹]} پوشش صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به اندازه ای به این دیدار تاریخی کم بود که روزنامه اعتماد در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۹۹، این برخورد را نشان از بایکوت رسانه ای و کم‌اهمیت جلوه دادن موضوع دانست.^[۳۰] یکی از عکس‌های منتشر شده از این دیدار در شبکه‌های اجتماعی، عکسی دستکاری شده‌است که در آن قاب عکسی از قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس بر روی میز اتاق اضافه شده‌است.^[۳۱]

وی در ۱۳ فوریه ۲۰۱۶ (۲۴ بهمن ۱۳۹۴) با بطریق کیریل یکم، رهبر کلیسای ارتدکس روسی در هاوانا پایتخت کوبا، دیدار کرد. از قرن یازدهم میلادی که دو شاخه غربی و شرقی مسیحیت، کلیسای کاتولیک رم و کلیسای ارتدوکس روسیه، از هم جدا شدند این نخستین بار است که رهبران دو کلیسا با هم دیدار کردند.^[۳۲]

طبق برنامه‌ریزی، پاپ فرانسیس سر راه سفر به مکزیک در کوبا توقف کرد و آن‌جا با بطریق کیریل در فرودگاه هاوانا ملاقات کرد. کوبا که مذهب رایج در آن مسیحیت کاتولیک است، در دهه‌های اخیر در حوزه نفوذ شوروی و سپس روسیه بوده‌است و از این بابت جای خوبی برای چنین تجدید دیداری بود.

در روز جمعه ۲۴ ژوئن ۲۰۱۶ پاپ فرانسیس برای انجام یک سفر سه روزه به ایروان، پایتخت ارمنستان سفر کرد تا در مراسم یادبود نسل‌کشی ارمنی‌ها شرکت کند. پاپ فرانسیس در جریان این سفر از بنای یادمان نسل‌کشی ارمنی‌ها در دوران حکومت ترکیه عثمانی در زمان جنگ جهانی اول دیدار کرد. وی همچنین در جریان این سفر دو کبوتر سفید را به سوی کوه آرارات، که گفته می‌شود کشتی نوح در آن جا است، آزاد کرد. وی در حضور سرژ سرکیسیان، رئیس‌جمهور ارمنستان و هیئت‌های دیپلماتیک حاضر در مراسم یادبود گفت:^{[۳۳][۳۴][۳۵]}

نسل‌کشی آغاز موج غم‌انگیزی از فجایع بزرگ قرن گذشته بود

بالاترین مقام مذهبی کلیسای کاتولیک، در سخنرانی خود در آکادمی علوم جامعه اسقف‌ها در واتیکان، با تأیید نظریه بیگ بنگ (مه‌بانگ) و نظریه تکامل چارلز داروین که از دیرباز به عنوان مهم‌ترین وجوه اختلاف جهان‌بینی علمی و نگرش مذهبی بر سر مسئله آفرینش شناخته می‌شوند، گفت هر دو نظریه واقعی و درست‌اند و با خداباوری و پذیرش خدا به عنوان آفریدگار نهایی سازگارند و با دیدگاه‌های کلیسا دربارهٔ منشأ هستی و حیات مغایرتی ندارند.

رهبر کلیسای کاتولیک همچنین تصریح کرد: «تکامل در طبیعت است و موید وجود آفریدگار است، نه نافی آن. بیگ‌بنگ هم نمی‌تواند نافی وجود آفریدگاری الهی باشد، بلکه نیازمند وجود آن است.» به رغم پررنگ بودن نیروهای الهی در جهان‌بینی پاپ، بسیاری از مخاطبان بیان این دیدگاه‌ها را «گام بزرگ کلیسای کاتولیک به جلو» خوانده‌اند.

پاپ فرانسیس در مقایسه با رهبران پیشین کلیسا در بسیاری زمینه‌ها از جمله حقوق هم‌جنس‌گرایان و اقلیت‌های جنسی دیدگاه‌های منحصربه‌فردی دارد که از زمان روی کار آمدنش دنیا را شگفت‌زده کرده، تا جایی که برخی او را «هیپی‌ترین رهبر مذهبی جهان» و «لیبرال‌ترین پاپ تاریخ» خوانده‌اند.^[۳۶]

در سال ۲۰۲۳ میلادی، پاپ فرانسیس رسما اجازه داد تا کشیش‌ها برای زوج‌های همجنس مراسم مذهبی برگزار کنند. او پیشنهاد کرد که برای اینکه مراسم برای زوج‌های همجنس با مراسم «ازدواج مقدس» اشتباه گرفته نشود، می‌توان آن‌ را برگزار و برای زوج‌ها آرزوی برکت در زندگی کرد.^[۳۷]