کارگردان

متولدین ۰۱ مهر سینما ، تئاتر و موسیقی؛ ابراهیم حاتمی‌کیا

به گزارش ردکارپت فیلم: ابراهیم حاتمی‌کیا (زادهٔ ١ مهر ۱۳۴۰) کارگردان ، نویسنده ، تدوینگر ، و فیلمبردار ایرانی است. او دانش‌آموختهٔ رشته سینما (گرایش فیلمنامه‌نویسی) از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر است. او فعالیت‌های سینمایی خود را با ساخت فیلم‌های کوتاه و مستند در رابطه با سینمای جنگ آغاز کرد. او برای ساخت فیلم آژانس شیشه‌ای جایزهٔ بهترین فیلم‌نامه و کارگردانی را از شانزدهمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. حاتمی کیا تاکنون سه بار برای فیلم‌های آژانس شیشه‌ای، به رنگ ارغوان و به وقت شام موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شده‌است.

همچنین وی برای فیلم روبان قرمز نامزد جایزه صدف طلایی جشنواره فیلم سن‌سباستین شد.در سال ۱۳۹۳ حاتمی کیا یکی از نه سینماگری بود که نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر برای یک عمر فعالیت دریافت کرد. حاتمی کیا در رأی‌گیری از ۵۵ فیلم‌شناس ایرانی در سال ۱۳۸۱ به عنوان یکی از ده فیلم‌ساز برتر تاریخ سینمای ایران شناخته شد و همچنین در نظرسنجی از ۴۳ منتقد برای بهترین کارگردانان پس از انقلاب جزو پنج فیلم‌ساز اول قرار گرفت.

زادهٔ ۱ مهر ۱۳۴۰ ‏(۵۹ سال)
تهران، ایران
تحصیلات سینما (فیلم‌نامه‌نویسی)
محل تحصیل دانشگاه هنر تهران
پیشه کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، بازیگر، تدوین‌گر، فیلم‌بردار
سال‌های فعالیت ۱۳۵۸–اکنون
آثار فهرست کامل
همسر(ها) سیما حاتمی‌کیا (ا. ۱۳۶۲)
فرزندان ۳
جایزه(ها) فهرست کامل
پیشینه نظامی
وفاداری ایران
شاخه نظامی سپاه پاسداران

  • نیروی هوایی
یگان واحد سمعی بصری
جنگ‌ها و عملیات‌ها جنگ ایران و عراق

دوران کاری

۱۳۷۱–۱۳۵۸

حاتمی‌کیا فعالیت در عرصهٔ سینما را از پایه آغاز کرد. فیلم پویانمایی ماهوت و دو فیلم ۱۶ میلی‌متری به نام‌های صراط (۱۳۶۳) و طوق سرخ (۱۳۶۴) از جمله دست‌گرمی‌های او برای ورود به سینمای حرفه‌ای بود. وی ساخت فیلم بلند را با هویت (۱۳۶۵) آغاز کرد. این فیلم داستان مصدومی است که به‌اشتباه مجروح جنگی قلمداد می‌شود و بستری‌شدن او در کنار رزمندگان، در او تحولی به وجود می‌آورد. هرچند هویت فیلم مهمی نبود ولی برخی منتقدان بارقه‌هایی از استعداد را در آن دیدند. این فیلم در سینما اکران نشد و فقط از تلویزیون پخش شد. دیده‌بان (۱۳۶۷) در دوران پایانی جنگ ساخته‌شده بود. این فیلم به دنیای درونی و باورهای شخصی یک رزمنده ساده و معمولی پرداخته بود که با قهرمان‌های آثار جنگی در آن سال‌ها، بسیار متفاوت بود.

فیلم‌های جنگ در آن سال‌ها بیشتر دارای سویه تبلیغاتی و شعاری بود که انگار برای روحیه دادن به مخاطبان و رزمندگان ساخته می‌شد اما حاتمی‌کیا در مهاجر (۱۳۶۸) نشان داد که به‌جای قهرمان‌سازی‌های صوری، به قدرت درونی و معنوی قهرمان‌های قصه‌اش می‌پردازد. وصل نیکان (۱۳۷۰) دومین تجربهٔ شهری حاتمی‌کیا بود. این فیلم نتوانست نظر منتقدان و تماشاگران را جلب کند. از کرخه تا راین (۱۳۷۱) تجربهٔ دیگر حاتمی‌کیا در عرصهٔ فضای شهری و ملودراماتیک بود. به نظر جابر قاسمعلی، منتقد سینما، حاتمی‌کیا که تکنیک‌های سینمایی را نیز فرا گرفته‌بود، با انتخاب درست نماها، بازیگران و عوامل و نیز ایجاد صحنه‌های اثرگذار، جواب خود را هم از منتقدان و هم از تماشاگران می‌گیرد.

۱۳۷۵–۱۳۷۲

حاتمی‌کیا در خاکستر سبز (۱۳۷۲) به بهانهٔ روایت یک عشق زمینی، انسان‌هایی را در بحبوحهٔ جنگ بوسنی به تصویر می‌کشد که شاهد تباهی «عشق» در زیر چکمه‌های جنگ هستند. حاتمی‌کیا توانست به شیوه‌ای طبیعی در سیر فیلم‌های خود از جنگ به شهر، از شهر به خانواده، از خانواده به زن و از زن به عشق برسد. تجربهٔ ملودرام در بوی پیراهن یوسف (۱۳۷۴) تکرار شد اما استفاده از بازیگران شناخته‌شده، موسیقی حسی و داستانی ساده که عروسی، جدایی، جستجو و نهایتاً وصل را به ضمیمه داشت نیز نتوانست موفقیت از کرخه تا راین را تکرار کند.

حاتمی‌کیا در برج مینو (۱۳۷۴)، ضمن تأکید بر محتوا، به تکنیک و فرم بیانی نیز اندیشیده بود، چنان‌که مثلاً تدوین فیلم را به بهرام بیضایی سپرد. او، پس از شکست خاکستر سبز، بار دیگر تصمیم گرفته بود که فیلم شخصی خود را بسازد. از آنجا که از آغاز معلوم بود که نمایشِ برج مینو، به خاطرِ داستانی پیچیده و سرشار از خاطره و رؤیا، شکستی تجاری خواهد بود، تقریباً همزمان با بوی پیراهن یوسف اکران شد تا شکست احتمالی آن در گیشه توسط بوی پیراهن یوسف جبران شود؛ اما توقف نمایشِ بوی پیراهن یوسف، شکست مضاعفی به تهیه‌کنندهٔ هر دو فیلم تحمیل کرد.

۱۳۹۱–۱۳۷۶

ابراهیم حاتمی‌کیا با ساخت آژانس شیشه‌ای (۱۳۷۶) به نقطهٔ اوج در کارنامه و زندگی حرفه‌ای خود رسید تا جایی که قاسمعلی، منتقد سینما، این فیلم را نماد سینمای دفاع مقدس خواند. این فیلم در شانزدهمین جشنواره فیلم فجر مورد توجه منتقدان و داوران قرار گرفت. او در روبان قرمز (۱۳۷۷) با زبان نمادین به آسیب‌شناسی زندگی افرادی توجه نشان می‌دهد که پس از جنگ به دنبال معنایی برای زندگی خود بودند. روبان قرمز حاشیه‌های فراوانی در نوزدهمین جشنواره فیلم فجر از سر گذراند که در نهایت منجر به بیرون کشیده شدنش از جشنواره شد. سه‌گانهٔ حاتمی‌کیا در مورد تقابل آدم‌های زمان جنگ با دنیای امروز با فیلم موج مرده (۱۳۷۹) تکمیل شد که مضمون شکاف نسل‌ها را به تصویر می‌کشد. حاتمی‌کیا در ارتفاع پست (۱۳۸۰) اوضاع اجتماعی پس از جنگ را به تصویر می‌کشد. به رنگ ارغوان (۱۳۸۳) تجربهٔ بعدی حاتمی‌کیا بود.

این فیلم به دلیل بروز برخی حساسیت‌ها، حتی فرصت اکران در یک سانس از بیست و سومین جشنواره فیلم فجر را پیدا نکرد و بنا به صلاح‌دید مسئولان امنیتی، نمایش آن برای مدتی نامعلوم به عقب افتاد. این اتفاق تأثیر روانی بدی روی حاتمی‌کیا گذاشت و نوعی دل‌زدگی در وی ایجاد کرد. حاتمی‌کیا پس از ناامیدی در اکران به رنگ ارغوان، به سراغ به نام پدر (۱۳۸۴) رفت که به عنوان یک فیلم ضدجنگ شناخته می‌شود. این فیلم، تقابل تفکرات و عقاید نسل قبل و نسل جدید را در بستری ملودرام به تصویر می‌کشد. دعوت (۱۳۸۷) به عنوان متفاوت‌ترین فیلم حاتمی‌کیا که حاشیه‌های فراوانی هم داشت، خارج از فضای همیشگی فیلم‌هایش، به موضوع سقط جنین پرداخت. این فیلم حتی در فرم نیز متفاوت بود و ساختار اپیزودیک داشت. وی سپس گزارش یک جشن (۱۳۸۹) را ساخت که به دلیل حواشی سیاسی که دربارهٔ فیلم در نسبت با پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم پیش آمد، هنوز امکان اکران پیدا نکرده‌است.

۱۳۹۲-اکنون

چ (۱۳۹۲) اثر بعدی حاتمی‌کیا بود. این فیلم داستان دو روز از زندگی مصطفی چمران را در پاوه به تصویر می‌کشد. چ در مقایسه با فیلم‌های دیگر ژانر سینمای جنگی ایرانی، دارای جلوه‌های ویژه و صحنه‌آرایی‌های نظامی کم‌نظیری است. پس از آن، حاتمی‌کیا بادیگارد (۱۳۹۴) را ساخت که یکی از فیلم‌های سیاسی-انتقادی اوست. این فیلم دربارهٔ بادیگارد آرمان‌گرایی است که وظیفهٔ حفاظت از مسئولان بلندپایه کشور را بر عهده دارد اما مسائلی را در کارش می‌بیند که این مسائل، او را نسبت به کارش دچار شک و تردید می‌کند.

اثر بعدی این فیلم‌ساز، به وقت شام (۱۳۹۶) بود که از نظر تکنیکی و جلوه‌های ویژه یکی از مهم‌ترین فیلم‌های سینمای حاتمی‌کیاست. به وقت شام جنجال‌های زیادی نیز برانگیخت که طرح قصه داعش در آن، حامی مالی فیلم و حاشیه‌های فیلم و فیلم‌ساز در سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر از جمله عناصر مهم شکل‌گیری این جنجال‌ها بود. وی برای اولین بار در تاریخ ایران، آخرین فیلمش به اسم خروج را قبل اکران در سرویس‌های وی او دی در معرض پخش گذاشت.

زندگی شخصی

حاتمی کیا در ١ مهر ۱۳۴۰ در یک خانواده با اصالت آذری» در تهران متولد شد. باورها و اعتقادات مذهبی خانواده مانع از راهیابی وی به سینما می‌شد. آزادی دوران جوانی و مصادف شدن با انقلاب اسلامی دو عاملی بود که او را به سوی سینما سوق داد. او فعالیت‌های سینمایی‌اش را از سال ۱۳۵۹ با نوشتن فیلم‌نامه و کارگردانی فیلم‌های کوتاه در فضای جبهه و جنگ آغاز کرد. حاتمی کیا در سال ۱۳۶۵ نخستین فیلم بلند خود را به نام هویت برای شبکه دوم سیما ساخت که می‌کوشید تصویری واقع گرایانه از گرایش‌های سیاسی آن دوران پرآشوب ارائه دهد.

پس از ساخت این فیلم، خسرو دهقان منتقد سینما استعداد حاتمی کیا را کشف کرد و در یکی از نشریات سینمایی نوشت، فیلمساز خوش‌قریحه‌ای دارد وارد سینما می‌شود. حاتمی کیا در سال ۱۳۶۷ در دوره فیلمنامه‌نویسی دانشگاه هنر تهران شرکت می‌کند و در سال ۱۳۷۲از پایان‌نامه خود با موضوع نئورئالیسم در سینمای ایتالیا دفاع می‌کند.

ویژگی و سبک

بیشتر آثار حاتمی کیا رابطه کم‌رنگ یا پررنگی با جنگ ایران و عراق دارد. آثار او دارای نمادها و استعاره‌های گوناگون است. در بیشتر آثار حاتمی‌کیا عنصر پلاک به عنوان نماد هویت حضور دارد. حاتمی کیا به عنوان یک سینماگر مؤلف، معتقد به عقیده شخصی و نگاه سینمایی خودش است. نگاه به هویت ملی و اعتقاد فردی در آثار وی به چشم می‌خورد. حاتمی کیا سعی کرده‌است در آثار خود در کنار آرمان‌گرایی از واقعیت‌ها نیز فاصله نگیرد. دریچه عرفان و نقد نیز در آثار وی مشهود است.

آثارشناسی

جشنواره سال بخش رشته فیلم نتیجه منبع
جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۳ مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین فیلم مستند صراط دیپلم افتخار
۱۳۶۷ مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه دیده‌بان نامزدشده
جایزه ویژه هیئت داوران دیده‌بان برنده
۱۳۶۸ مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی مهاجر نامزدشده
سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه مهاجر دیپلم افتخار
۱۳۷۱ مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از کرخه تا راین نامزدشده
سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه از کرخه تا راین نامزدشده
۱۳۷۲ مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی خاکستر سبز نامزدشده
۱۳۷۶ مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی آژانس شیشه‌ای برنده
سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه آژانس شیشه‌ای برنده
۱۳۷۷ مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی روبان قرمز نامزدشده
مسابقه بین‌الملل سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی روبان قرمز برنده
بهترین‌های سینمای ایران بهترین فیلم سیاسی بعد از انقلاب اسلامی آژانس شیشه‌ای برنده
بهترین فیلم دفاع مقدس بعد از انقلاب اسلامی از کرخه تا راین برنده
۱۳۸۴ مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین فیلم به نام پدر برنده
سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی به نام پدر نامزدشده
سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه به نام پدر دیپلم افتخار
مسابقه سینمای آسیا سیمرغ بلورین بهترین فیلم به نام پدر برنده
۱۳۸۸ مسابقه سینمای ایران سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی به رنگ ارغوان برنده
۱۳۹۶ سودای سیمرغ سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی به وقت شام برنده
جشن سینمای ایران ۱۳۷۷ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس زرین بهترین کارگردانی آژانس شیشه‌ای برنده
۱۳۷۸ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس زرین بهترین کارگردانی روبان قرمز نامزدشده
۱۳۸۱ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس زرین بهترین کارگردانی ارتفاع پست برنده
تندیس زرین بهترین فیلم‌نامه ارتفاع پست نامزدشده
فیلم برگزیدهٔ انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ارتفاع پست نامزدشده
۱۳۸۷ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس زرین بهترین کارگردانی دعوت نامزدشده
تندیس زرین بهترین فیلم‌نامه دعوت نامزدشده
۱۳۹۵ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس زرین بهترین کارگردانی بادیگارد نامزدشده
۱۳۹۷ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس زرین بهترین کارگردانی به وقت شام نامزدشده
جشنواره فیلم مقاومت ۱۳۶۹ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس بهترین فیلم دیده‌بان برنده
تندیس بهترین کارگردانی دیده‌بان، مهاجر برنده
۱۳۷۱ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس بهترین فیلم‌نامه وصل نیکان دیپلم افتخار
۱۳۷۳ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس بهترین کارگردانی از کرخه تا راین نامزدشده
تندیس بهترین فیلم‌نامه از کرخه تا راین دیپلم افتخار
۱۳۷۵ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس بهترین کارگردانی برج مینو نامزدشده
تندیس بهترین فیلم‌نامه بوی پیراهن یوسف نامزدشده
۱۳۷۷ مسابقه فیلم‌های بلند تندیس بهترین کارگردانی آژانس شیشه‌ای نامزدشده
تندیس بهترین فیلم‌نامه آژانس شیشه‌ای نامزدشده
جایزه ویژه هیئت داوران آژانس شیشه‌ای برنده
۱۳۷۹ بیست ساله سینمایی جایزه ویژه هیئت داوران: چهار فیلم‌ساز شاخص ن-م دوم
۱۳۸۴ تاریخ سینمای دفاع مقدس پنج کارگردان برتر ن-م اول
۱۳۸۹ سینمای دفاع مقدس سه کارگردان برتر آژانس شیشه‌ای اول
سه فیلم‌نامه برتر آژانس شیشه‌ای اول
۱۳۹۳ سینمای ایران تندیس بهترین کارگردانی چ برنده
سینمای بین‌المللی جایزه ویژه هیئت داوران چ برنده
۱۳۹۵ آثار سینمایی تندیس بهترین کارگردانی بادیگارد برنده
جایزه داوری خانواده شهدا بهترین اثر بادیگارد برنده
۱۳۹۷ چهل سال سینمای مقاومت بهترین کارگردان ن-م برنده
بهترین فیلم‌نامه‌نویس ن-م برنده
جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ۱۳۸۷ سی سال سینمای ایران بهترین فیلم‌ساز دفاع مقدس ن-م برنده
۱۳۸۹ فیلم‌های بلند تندیس بهترین کارگردانی به رنگ ارغوان برنده
۱۳۹۱ فیلم‌های بلند تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل مرد زندگی خصوصی آقا و خانم میم نامزدشده
۱۳۹۳ فیلم‌های بلند تندیس بهترین کارگردانی چ نامزدشده
۱۳۹۵ فیلم‌های بلند تندیس بهترین کارگردانی بادیگارد نامزدشده
جایزه ویژه هیئت داوران بادیگارد برنده
۱۳۹۷ فیلم‌های بلند تندیس بهترین کارگردانی به وقت شام نامزدشده
جشن حافظ ۱۳۷۸ ن-م تندیس بهترین فیلم‌نامه روبان قرمز نامزدشده
۱۳۸۱ سینما تندیس بهترین فیلم‌نامه[ت] ارتفاع پست نامزدشده
۱۳۹۵ سینما تندیس بهترین کارگردانی بادیگارد نامزدشده
جایزه سینمایی ققنوس ۱۳۹۴ ن-م تندیس ققنوس بهترین فیلم بادیگارد برنده
۱۳۹۶ ن-م تندیس ققنوس بهترین فیلم به وقت شام برنده
جایزه سینمایی آینه ۱۳۹۴ ن-م تندیس آینه بهترین فیلم بادیگارد برنده
جشنواره بین‌المللی فیلم سن‌سباستین ۱۹۹۹ مسابقه اصلی صدف طلای بهترین فیلم روبان قرمز نامزدشده
جشنواره بین‌المللی فیلم ماردل پلاتا ۲۰۰۳ مسابقه اصلی آستور طلای بهترین فیلم ارتفاع پست نامزدشده
جشنواره بین‌المللی فیلم بغداد ۲۰۱۶ ن-م نخل طلای بهترین فیلم بلند بادیگارد برنده
جشنواره فیلم مستقل وین ۲۰۱۷ ن-م تندیس طلایی بهترین فیلم بلند بادیگارد نامزدشده
تندیس طلایی بهترین کارگردانی بادیگارد برنده
تندیس طلایی بهترین دستاورد هنری بادیگارد برنده

سایر جایزه‌ها

  • «نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر» (۱۳۹۳)
  • «چهرهٔ سال» هنر انقلاب اسلامی (۱۳۹۷) برای ساخت به وقت شام

ده فیلم‌ساز برتر

  • رتبهٔ ۵:
    نظرخواهی آبان ۱۳۸۱ از ۵۵ منتقد. پس از بهرام بیضایی، داریوش مهرجویی، ناصر تقوایی و مسعود کیمیایی، با ۲۵ رأی به عنوان پنجمین فیلم‌ساز برتر تاریخ سینمای ایران انتخاب شد.


حاتمی‌کیا، برندهٔ ۳ سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی در بخش رقابت داخلی جشنواره فیلم فجر و ۱ سیمرغ بلورین نیز در بخش رقابت بین‌المللی

حاتمی‌کیا تاکنون نامزد دریافت ۶۸ جایزهٔ داخلی و بین‌المللی شده که از آن تعداد، برندهٔ ۳۹ جایزه شده‌است. جایزه‌هایی چون سیمرغ بلورین و تندیس زرین از جملهٔ آنهاست.


بدون دیدگاه

پاسخ دهید

فیلدهای مورد نیاز با * علامت گذاری شده اند